Η ΥΠΟΤΕΛΕΙΑ ΣΤΟ ΧΕΙΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΧΡΕΩΝ Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη* Εστία 13.04.2021

Η ΥΠΟΤΕΛΕΙΑ ΣΤΟ ΧΕΙΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΧΡΕΩΝ Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη* Εστία 13.04.2021 Πλησιάζει η συμπλήρωση 80 ετών από το πέρας του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, στη διάρκεια του οποίου η Ελλάδα, όχι μόνο μεγαλούργησε, σφραγίζοντας από την αρχή τη νικηφόρα έκβασή του, χάρη στην αργοπορία που προκλήθηκε με την δική της αντίσταση στην προέλαση του εχθρού, αλλά ήταν και η χώρα που υπέστη περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, την γερμανική αγριότητα σε όλες της τις εκφάνσεις. Οι Γερμανοί έκαψαν χωριά, θανάτωσαν χιλιάδες Έλληνες, παιδιά, μωρά και αγέννητα, με ανείπωτα νοσηρής φαντασίας μαρτύρια. Νέκρωσαν κάθε γωνιά της οικονομίας, λεηλάτησαν αμύθητους θησαυρούς και, ανάμεσα σε άλλα, συνήψαν και κατοχικό δάνειο. Στα χρόνια της κατοχής, η εγκληματική συμπεριφορά των Γερμανών απομύζησε την Ελλάδα από κάθε ίχνος παραγωγής, έτσι που οι μη δοσίλογοι επιβίωναν με λαχανίδες και μπομπότα. Τα παιδιά, καχεκτικά και με αδενοπάθεια, επέζησαν χάρη στο μουρουνέλαιο που εξασφάλιζε ο Ερυθρός Σταυρός. Ο πατέρας μου, γεννημένος και μεγαλωμένος στην Τεργέστη, ήρθε επί Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Ήταν ασφαλιστής με κατευθείαν εταιρία από την Αγγλία. Στην κατοχή, που φυσικά δεν είχε πια επάγγελμα και ούτε έσοδα, ήταν ωστόσο περιζήτητος από τους κατακτητές, καθώς γνώριζε από τα γεννοφάσκια του γερμανικά και ιταλικά. Γεμίζω με υπερηφάνεια, κάθε φορά που σκέπτομαι ότι ο δικός μου πατέρας προτίμησε να εκθέσει τον αδελφό μου και εμένα σε ανείπωτες κακουχίες, πείνα, αρρώστιες και στερήσεις, να γίνει και ο ίδιος φυματικός, αλλά όμως παρά τα απελπισμένα δάκρυα της μητέρας μου, για την κατάσταση των παιδιών τους, εκείνος σταθερά επαναλάμβανε σε κάθε ευκαιρία: «θα δουν τι θα πάθουν τα καθάρματα οι δοσίλογοι όταν απελευθερωθούμε». Και αράδιαζε και γνωστά ονόματα, τα οποία βέβαια δεν επαναλαμβάνω. Αλλά…. .ο πατέρας μου δεν πρόβλεψε σωστά, γιατί τα «καθάρματά του», όχι απλώς ουδέν έπαθαν αλλά, αντιθέτως, έζησαν ζωή χαρισάμενη και οι απόγονοί τους κατακυρίευσαν τη γη. Το βράδυ της 8ης τρέχ. το ΙΗΑ (ένωση Ελλήνων διδακτόρων ανά την υφήλιο), προσκάλεσε την κυρία Ελένη Σαββάκη, ομ. καθηγήτρια ιατρικής, για διάλεξη με θέμα: “Τα χρέη της Γερμανίας προς την Ελλάδα”. Η, πράγματι, συγκλονιστική αυτή ομιλία συνοδεύτηκε από ένα βίντεο που, σε πείσμα του φρικιαστικού περιεχομένου του, θα έλεγα ότι οφείλει κάθε Ελληνίδα και κάθε ΄Έλληνας να το δει. Και τούτο επειδή αποτελεί μια από τις σκοτεινότερες σελίδες της ιστορίας μας, που για πλήθος λόγων, δεν θα έπρεπε να καλυφθεί από λήθη. Εκτός από την ανανέωση μνήμης αυτών των εφιαλτών, η κυρία Σαββάκη με τους συνεργάτες της εκτίμησε επιπλέον το ποσό στο οποίο ανέρχονται τα χρέη της Γερμανίας απέναντι στην Ελλάδα, από το σύνολο των ενεργειών τους στην κατοχή. Αυτό, λοιπόν, υπερβαίνει το τρισεκατομμύριο. Σε αυτά τα 80 χρόνια, η Ελλάδα πάλαιψε να γιατρέψει τις πληγές, που της άφησε μια απάνθρωπη, από κάθε πλευρά κατοχή, με πολλή και σοβαρή δουλειά και ανείπωτες θυσίες. Μπόρεσε, έτσι, να εισέλθει στην κατηγορία των αναπτυγμένων οικονομιών και να γίνει δεκτή στην ΕΕ και Ευρωζώνη (παρότι ήταν σφάλμα η πρόωρη αυτή είσοδός της). Και φτάνουμε, αισίως, στο 2010, όπου για χρέος, απολύτως αντιμετωπίσιμο με ανθρώπινους όρους, οι εταίροι μας μάς επέβαλαν πρωτοφανούς σκληρότητας μνημόνια. Οι ηγέτες μας, όσο ανεξήγητο και αν μοιάζει αυτό, όχι απλώς υπέγραψαν αυτά τα εγκληματικά μνημόνια, αλλά και επιπλέον δεν σκέφθηκαν(;) ή δεν τόλμησαν (;) να συσχετίσουν το δικό μας χρέος με το αντίστοιχο, τεραστίων διαστάσεων, γερμανικό; Έχω τη βεβαιότητα, ότι στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομικής ιστορίας, από την αρχή της καταγραφής των γεγονότων της ανθρωπότητας, θα είναι απολύτως αδύνατον, όσο μεθοδικά και αν προσπαθήσει κανείς να ανακαλύψει την ύπαρξη ανάλογης περίπτωσης με αυτήν της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, δηλαδή, για περισσότερο από δύο γενιές, με φτώχεια, με δυσκολίες, με σχέδια που δεν μπόρεσαν να εφαρμοστούν εξαιτίας ανεπαρκών πόρων, με επιζώντες ανάμεσά μας από τις κτηνωδίες της κατοχής, που είχαν χάσει με τραγικό τρόπο αγαπημένα τους πρόσωπα, με σωρεία χλευασμών και υποβιβασμών κυρίως από την Γερμανία. Με μαζική μετανάστευση τη δεκαετία του 60’, προς τη Γερμανία, που άφησε ημιτελή την εκβιομηχάνιση και με σωρεία άλλων αποκαρδιωτικών συμβάντων. Δηλαδή, επί 80 χρόνια, μέσα στα οποία ήρθαν και έφυγαν κυβερνήσεις όλων των αποχρώσεων και κατευθύνσεων, η Ελλάδα πάλευε απεγνωσμένα να σταθεί στα πόδια της, χωρίς να σκεφθεί να απαιτήσει τα χρέη που της όφειλε η Γερμανία και που θα την έσωζαν . Ακόμη και μετά τα δραματικά γεγονότα του 2010, που μετέτρεψαν την Ελλάδα, σε ευρωπαϊκή αποικία χρέους, επειδή «χρωστούσε»....που έκαναν την Ελλάδα κρανίου τόπου, με χιλιάδες αυτοκτονίες, θανατώσεις εμβρύων και νέων που την εγκατέλειπαν αναζητώντας συνθήκες επιβίωσης στην αλλοδαπή, η χώρα μας επέλεξε την ολική της καταστροφή από του να απαιτήσει τα πολλαπλάσια του δικού της χρέους, που επί δεκαετίες παράνομα κατακρατούσε η Γερμανία. Πως να προσεγγίσει κανείς ένα τέτοιο γεγονός; Ως απίστευτο, ως αδιανόητο, ως παρανοικό ή απλώς ως εγκληματικό; Αλλά και με τι τρόπο να χαρακτηρίσει κανείς τη συμπεριφορά μιας Γερμανίας, που όχι μόνον χρωστά τεράστια ποσά, τα οποία αρνείται να πληρώσει, αλλά και επιπλέον αναγνωρίζει στον εαυτόν της το δικαίωμα να χλευάζει τους Έλληνες, κατηγορώντας τους ως τεμπέληδες, αλκοολικούς, ανεύθυνους που ζουν σε βάρος άλλων; Αλλά και η Ελλάδα τι έκανε για το θέμα αυτό επί 80 χρόνια; Πως και γιατί δεν αντέδρασε με νύχια και δόντια για τα δικαιώματά της, όπως όφειλε; Πως και γιατί δεν απαίτησε να της δοθούν τα χρωστούμενα; Πως και γιατί δεν βγήκε να βροντοφωνήσει προς κάθε κατεύθυνση στην υφήλιο, εναντίον μιας Γερμανίας, που αφού εγκλιμάτισε με όλους τους απεχθείς τρόπους εναντίον της, και αφού την καταλήστευσε και την κατάστρεψε, στη συνέχεια δηλώνει με άνεση ότι δεν πληρώνει; Αλήθεια, πως και γιατί; Στην ΤΙΜΗΣΤΟ 21 αναζητήσαμε κάποια λογική ερμηνεία του γιατί και του πως όλες οι κυβερνήσεις των 80 τελευταίων ετών ήρθαν και απήλθαν, είτε ουδόλως θίγοντας το μέγα αυτό πρόβλημα, είτε αγγίζοντάς το εξ απαλών ονύχων. Έτσι, τελικά, έχουμε πειστεί ότι για όλα ευθύνεται αυτή η υποτέλεια, αυτή η απουσία εθνικής ανεξαρτησίας, αυτό το φοβικό σύνδρομο των διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεών που είναι δυστυχώς ορατό και στα εθνικά μας θέματα όσο βέβαια και στο λαθρομεταναστευτικό. Αυτή η ανοικτή πληγή που δεν παύει να κακοφορμίζει εδώ και 200 χρόνια. Χωρίς να μεγεθύνουμε τις δυνατότητές μας, που είναι αναγκαστικά πολύ περιορισμένες, και αναζητώντας στηρίγματα και συμμαχίες για την τεραστίων διαστάσεων αυτήν εθνική υπόθεση, αποφασίσαμε στην ΤΙΜΗΣΤΟ 21 να αναμοχλεύσουμε τα λιμνάζοντα ύδατα και να ξεκινήσουμε κάποιο είδος σταυροφορίας για τη σωτηρία της πατρίδας. Δεν είμαστε τόσο αφελείς για να αναμένουμε ότι μετά 80 χρόνια εφησυχασμού, η Γερμανία θα θελήσει να τακτοποιήσει τις υποχρεώσεις της απέναντι στην Ελλάδα. Αλλά, γι αυτό ακριβώς σκεπτόμαστε ότι πρέπει να υποχρεωθεί. Η διαδικασία, που πιστεύουμε στην ΤΙΜΗΣΤΟ 21, ότι επιβάλλεται να ακολουθηθεί, ως μια ύστατη προσπάθεια να σωθεί η πατρίδα μας από αφανισμό, είναι σε πρώτη φάση η όσο γίνεται ευρύτερη διάδοση των επί μέρους πηγών και γεγονότων, που σχετίζονται με τη δημιουργία των γερμανικών χρεών. Αυτή η πληροφόρηση θα επιχειρηθεί με κάθε μέσο που έχουμε ή θα έχουμε στη διάθεσή μας, έτσι ώστε το θέμα αυτό να λάβει έκταση και να γίνει γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο. Με συλλογή χιλιάδων υπογραφών, με την οργάνωση συνεδρίων, με την κυκλοφορία σχετικών άρθρων. Θα αναζητήσουμε, παράλληλα συμμαχίες, αρχικά με τους συμπατριώτες μας στην υφήλιο, και στη συνέχεια, ενδεχομένως, και με πολιτικά κόμματα, όπως π.χ. των Πρασίνων και της Αριστεράς στη Γερμανία, που πρόσφατα υποστήριξαν την ανάγκη απόδοσης των γερμανικών χρεών. Παράλληλα θα ελπίζουμε βέβαια, όσο απίθανο και αν φαίνεται, σε κινητοποίηση και των δικών μας ιθυνόντων. Και αφού συνειδητοποιηθεί, όσο πιο ευρύτερα γίνεται αυτή η ανήκουστη πραγματικότητα θα έρθει η σειρά των διεθνών δικαστηρίων. Στο μέτρο του δυνατού θα προσπαθήσουμε να κρατήσουμε το μέγα αυτό θέμα στην πρώτη γραμμή ενδιαφέροντος, από κοινού φυσικά και με τη διαγραφή του χρέους μας. Για να υπάρξει Ελλάδα, και για να κοιμηθούν επιτέλους τον ύπνο του δικαίου οι ήρωες μας. *Πρώην πρύτανης και καθηγήτρια στο ΠΑΜΑΚ Επικεφαλής στην ΤΙΜΗΣΤΟ 21

Η περιοδεία του Τσαβούσογλου στη Θράκη και οι αγκαλιές με τον Δένδια Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη* Slpress 5.6.2021

Η περιοδεία του Τσαβούσογλου στη Θράκη και οι αγκαλιές με τον Δένδια Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη* Slpress Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη* 3 5.6.2021 Slpress Με τι λόγια, να αποδώσει κανείς τα όσα απίστευτα έλαβαν χώρα, κατά την επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ, στην εθνικά πιο ευαίσθητη περιοχή της χώρας μας, τη Θράκη; Ως αδιανόητα; Ως τραγελαφικά; Ως προσβλητικά; Ως προϊόν ανευθυνότητας των δικών μας αρμοδίων; Ή, μήπως, ακόμη χειρότερα, ως παράθυρο προς ότι πιθανότατα αποτελεί ήδη τμήμα μυστικών συμφωνιών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία; Ο Τούρκος ΥΠΕΞ ήρθε στη χώρα μας από κοινού με συνεχιζόμενες τις μακροχρόνιες και κλιμακούμενες παραβιάσεις της εθνικής κυριαρχίας Ελλάδας και Κύπρου. Εναντίον αυτών των παραβιάσεων ουδέποτε υπήρξε ουσιαστική αντίδραση εκ μέρους μας, αν εξαιρέσει βέβαια κανείς το ξέσπασμα του κ. Νίκου Δένδια στην Άγκυρα, πριν από μερικές εβδομάδες, που όμως δυστυχώς εξαερώθηκε με τα όσα απαράδεκτα συνέβησαν κατά την άφιξη του Τούρκου ΥΠΕΞ στη Θράκη όσο και στην Αθήνα. Οι Έλληνες αρμόδιοι, αρκούνται απλώς να γνωστοποιούν αυτές τις παραβιάσεις, μέσω των κατευθυνόμενων ΜΜΕ, και συχνά με κάποια προσπάθεια ελάφρυνσης της σοβαρότητάς τους. Όπως λ.χ. η επεξήγηση ότι δήθεν εξαιτίας κακοκαιρίας τα τουρκικά πλοία χάνουν τον αποπροσανατολισμό τους. Και όταν η ατμόσφαιρα ορισμένων ευρωπαϊκών συναντήσεων το επιτρέπει, οι παρευρισκόμενοι Έλληνες αρμόδιοι σε αυτές αναθαρρούν και τολμούν να ψελλίσουν παράπονα, σχετικά με τις τουρκικές επιθέσεις εναντίον μας. Έτσι, κατά καιρούς, απολαμβάνουμε στιγμές εθνικού θριάμβου ακούγοντας τα ΜΜΕ να αναγγέλλουν γενικόλογες δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων, που προσποιούνται ότι μαλώνουν την Τουρκία, για τις αταξίες της στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Η επίσκεψη στη Θράκη Την επίσκεψη αυτήν οι Τούρκοι μάς την εμφάνισαν περιπαιχτικά ως ιδιωτική, προβλέποντας δυστυχώς ορθά ότι οι δικοί μας αρμόδιοι ουδόλως θα αντιδράσουν. Εξυπακούεται, ότι αν η επίσκεψη είχε δηλωθεί ως επίσημη, όπως άλλωστε και ήταν, θα έπρεπε ο Τούρκος ΥΠΕΞ να συνοδεύεται σε αυτήν από Έλληνα αξιωματούχο. Αλλά, αφέθηκε να περιοδεύσει στη Θράκη, ανενόχλητος, όπως ακριβώς ανενόχλητα αλωνίζουν τα τουρκικά πλοία στα ελληνικά και κυπριακά ύδατα, και όπως ακριβώς τα τουρκικά αεροπλάνα αμαυρώνουν τους ελληνικούς αιθέρες. Τον αφήσαμε να επισκεφθεί τους φίλους του Τούρκους, όπως επίμονα αποκαλεί τις εκεί μουσουλμανικές μειονότητες ο κ. Τσαβούσογλου,, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων του το διεθνές δίκαιο, από το περιεχόμενο του οποίου, ωστόσο, οι δικοί μας αρμόδιοι αναμένουν τη σωτηρία μας. Ένα απέραντο ξέφραγο αμπέλι ολόκληρος ο ελληνικός χώρος. Εφησυχασμός στους δικούς μας αρμόδιους Αδιανόητο, αλλά είναι γεγονός, ότι από πλευράς κυβερνητικής, ουδεμία ανησυχία εκδηλώθηκε για τον θρακικό περίπατο του κ. Τσαβούσογλου, παρότι ο ίδιος υπήρξε εξαρχής σαφής και ειλικρινής. Τους συμπατριώτες του ήθελε να δει ο κ. Τσαβούσογλου και να συνομιλήσει μαζί τους, χωρίς μάρτυρες. Γι’ αυτό, άλλωστε, αποκλείστηκαν και οι δικοί μας δημοσιογράφοι. Και αφού συνέβησαν όλα αυτά τα εθνικώς απαράδεκτα, από οποιαδήποτε οπτική γωνία και αν τα δει κανείς, ήρθε η ώρα της ενθουσιώδους υποδοχής του Τούρκου ΥΠΕΞ, από τον κ. Νίκο Δένδια στην Αθήνα. Υπήρξε τέτοια συγκίνηση για τη συνεύρεσή τους, ώστε χρειάστηκε να πέσουν ακόμη και οι μάσκες εκατέρωθεν, αδιαφορώντας για τον κίνδυνο της πανδημίας, ώστε ο εναγκαλισμός των δύο ΥΠΕΞ, να είναι όσο γίνεται θερμότερος. Τον απαιτούσε, άραγε, τον εναγκαλισμό, ακριβώς έτσι η εθιμοτυπία του ΥΠΕΞ; Αλλά και να μην παραλείψω να υπογραμμίσω ότι η κατακραυγή για τη συμπεριφορά του Τούρκου ΥΠΕΞ δεν προήλθε από την Κυβέρνηση, αλλά από τους αδελφούς Πομάκους που έκαναν ξεκάθαρο στον κ. Τσαβούσογλου ότι δεν θέλουν να τον ξέρουν, αναγκάζοντας τον να ματαιώσει την προγραμματισμένη του επίσκεψη στα Πομακοχώρια. Άραγε, θα γίνει επιτέλους κατανοητό ότι οι Πομάκοι είναι Έλληνες και είναι δικοί μας; Τα απόκρυφα του εναγκαλισμού των δύο ΥΠΕΞ Σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Τσαβούσογλου, αμέσως μετά τον εναγκαλισμό, τα θέματα που θα συζητηθούν στο άμεσο μέλλον μεταξύ κ. Μητσοτάκη και κ. Ερντογκάν θα είναι «πάρα πολλά θέματα» και όχι απλώς η υφαλοκρηπίδα (όπως επίμονα δήλωνε μέχρι τώρα ο κ. Πρωθυπουργός), και θα «γίνουν χωρίς «προϋποθέσεις και χωρίς όρους». Οπωσδήποτε, ο εναγκαλισμός αυτός θα απαλλάξει και τους εταίρους μας, από την ενοχλητική όπως όλα δείχνουν υποχρέωσή τους να κακοκαρδίζουν τους Τούρκους, για να μας ικανοποιούν. Πώς να επιβιώσει η Ελλάδα με αυτές τις συνθήκες; Καμία πατρίδα δεν επιβιώνει με τόσο θανάσιμη ποσότητα υποτέλειας στις αποφάσεις και ενέργειές της. Διότι, δυστυχώς αυτή η υποτέλεια δεν περιορίζεται στη Θράκη, αλλά αντιθέτως καλύπτει ολόκληρο το φάσμα της εξωτερικής μας πολιτικής. Ήδη, τώρα, οι Έλληνες βουλευτές καλούνται/υποχρεούνται να επικυρώσουν διατάξεις της προδοτικής συμφωνίας των Πρεσπών. Και, επιπλέον, η Κυβέρνηση έχει κλείσει ερμητικά τα αυτιά της, έτσι που να μη φθάνει ως αυτήν ο απόηχος από το ευνοϊκό παγκόσμιο κλίμα, που δημιούργησε η πανδημία, αλλά και τα αποσπάσματα των απομνημονευμάτων του Ομπάμα, σχετικά με την παραγραφή του χρέους μας. Ακριβώς, όπως, άλλωστε έπραξαν επί 80 χρόνια, όλες οι κυβερνήσεις μας, μη απαιτώντας τα τεραστίων διαστάσεων γερμανικά χρέη προς την Ελλάδα, προκειμένου να μη δυσαρεστηθεί η Γερμανία. Η Ελλάδα θα σωθεί μόνον αν αποφασίσει να αποβάλλει τη συμπεριφορά «αποικίας χρέους», που της επιβάλουν έξωθεν, και να αγωνιστεί για την κατάκτηση κάποιου, έστω και περιορισμένου βαθμού εθνικής κυριαρχίας. Να αποκτήσει, έτσι, κυβερνήσεις, που τα μέλη τους να εκλέγονται από τον ελληνικό λαό και να λογοδοτούν σε αυτόν, και όχι από και σε κέντρα εκτός Ελλάδας. Υπάρχει, βέβαια, πλήθος επιχειρημάτων περί του ανέφικτου ανεξαρτησίας για μικρές χώρες, όπως η Ελλάδα. Που, ωστόσο, διαψεύδονται από αρκετές μικρές οικονομίες, οι οποίες κατορθώνουν να στηρίζονται στα δικά τους πόδια και να πράττουν αυτά που συμφέρουν στους λαούς τους.. Η ΤΙΜΗΣΤΟ 21, με τις μικρές της δυνάμεις, αγωνίζεται για την ενίσχυση της εθνικής συνείδησης, με την πεποίθηση ότι είναι θέμα ζωής και θανάτου για την επιβίωσή της πατρίδας μας. Πρώην πρύτανης και καθηγήτρια στο ΠΑΜΑΚ Πρόεδρος του Ιδρύματος Δημητρίου και Μαρίας Δελιβάνη

Από τον Τιμητικό Τόμο του Ομότιμου Καθηγητή Οικονομικής Θεωρίας, Γερωργίου. Θ. Χτζηκωνσταντίνου, Θεσσαλονίκη 2021, σελ. 300-318 Κεφάλαιο 1. Η παρακμή της Δύσης ευνοεί τις αναπτυσσόμενες χώρες Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη

Από τον Τιμητικό Τόμο του Ομότιμου Καθηγητή Οικονομικής Θεωρίας, Γερωργίου. Θ. Χτζηκωνσταντίνου, Θεσσαλονίκη 2021, σελ. 300-318 Κεφάλαιο 1. Η παρακμή της Δύσης ευνοεί τις αναπτυσσόμενες χώρες Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη Εισαγωγή Ο 21ος αιώνας φέρνει μεγάλη αναστάτωση στον κόσμο και στο σύνολο των θεωρητικών, γεωπολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και θεσμικών εκδηλώσεών του. Πλήθος ενδείξεων μαρτυρεί τη συνολική ανατροπή της ισορροπίας δυνάμεων σε όλα τα επίπεδα της διεθνούς τάξης, όπως αυτή επιβλήθηκε αμέσως μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, και διατηρήθηκε σχεδόν μέχρι σήμερα. Ο δυτικός κόσμος, μαζί με όλα τα επί μέρους στοιχεία που έχουν καθιερώσει την παγκόσμια κυριαρχία του, υποχωρεί τώρα και ένας άλλος πολιτισμός, με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά ανέρχεται. Η Δύση είχε, καταρχήν, αποκλείσει τη δυνατότητα μεταβολής της παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων, αφού είχε υιοθετήσει (με ελάχιστη κριτική) τις απόλυτες σχετικές απόψεις του Francis Fukuyama (1989). Ο γνωστός φιλόσοφος ισχυρίστηκε ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει επικρατήσει για πάντα, και ότι μετά τη διάλυση του πραγματικού σοσιαλισμού, ολόκληρος ο κόσμος θα ήταν υποχρεωμένος να την αγκαλιάσει. Ισχυρίστηκε επίσης ότι η ανάπτυξη λιγότερο προηγμένων οικονομιών θα ήταν αδύνατον να ακολουθήσει οποιοδήποτε άλλο σύστημα εκτός από τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Ωστόσο, σύντομα αναγκάστηκε να δεχθεί σοβαρές αμφιβολίες στις αβάσιμες, όπως αποδείχθηκε, πεποιθήσεις του (Francis Fukuyama, 2018), καθώς δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Κίνα ολοκλήρωσε την πολύ επιτυχημένη και εκπληκτικά ταχεία ανάπτυξή της υπό αυταρχικό καθεστώς και όχι υπό φιλελεύθερη δημοκρατία. Έτσι, ταυτόχρονα, διανοίγονται νέες μορφές ανάπτυξης για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η εισβολή της Κίνας στην προηγούμενη αδιατάρακτη παγκόσμια κυριαρχία της Δύσης, από τις ΗΠΑ, μπορεί, κατ' αρχήν, να ερμηνευθεί στα πλαίσια της θεωρίας του κύκλου ζωής του Oswald Spengler. Πρόκειται για τη σύγκρισή του τού κύκλου ζωής των πολιτισμών με τις τέσσερις εποχές του έτους ή τις φάσεις της ανθρώπινης ζωής, και με βάση αυτόν ο Oswald Spengler προέβλεψε το τέλος του δυτικού πολιτισμού ήδη από το 1918, "Ο Δυτικός άνθρωπος, σύμφωνα με τον Oswald Spengler, είναι πάντα περήφανος αλλά τραγικός γιατί, ενώ φεύγει η ζωή του, αγωνίζεται και δημιουργεί παρότι γνωρίζει ότι τελικά ο στόχος του ουδέποτε θα πραγματοποιηθεί". Είναι, επομένως, γενικά αποδεκτό ότι το τέλος των πολιτισμών, καθένας από τους οποίους διαρκεί περίπου 200-250 χρόνια, είναι αναπόφευκτο και επομένως, καταρχήν ανεξάρτητο από ένα συγκεκριμένο καθεστώς, μια επικρατούσα κοσμοθεωρία ή κάποιες μεμονωμένες πράξεις ή παραλείψεις. Έτσι, από τις στάχτες του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού γεννήθηκε ο δυτικός πολιτισμός, με την εμφάνιση των κυρίαρχων οικονομικών κέντρων της Αυστραλίας, της Μεγάλης Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, από το 1860 και μετά. Ωστόσο, εκτός από το αναπόφευκτο της διαδοχής των πολιτισμών, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η υιοθέτηση ακροτήτων, κατά τον χρόνο της επικράτησής τους, επιταχύνει το τέλος τους. Και τούτο διότι οι ρωγμές του συστήματος που προκαλούνται από αυτές τις ακρότητες εντείνονται προς το τέλος του κύκλου ζωής κάθε πολιτισμού, προς το χειμώνα της ύπαρξής του, σύμφωνα με τον Oswald Spengler, αποκτώντας αποκρουστικά και επικίνδυνα χαρακτηριστικά. Υποστηρίζω, στο άρθρο αυτό, ότι το τέλος της δυτικής κυριαρχίας πιθανότατα επιταχύνθηκε από τις πολύ αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, η οποία, όπως αναγνωρίζεται γενικά, έχει δημιουργήσει στην πορεία της ελάχιστους νικητές και σωρεία ηττημένων, οδηγώντας σε χωρίς προηγούμενο εντάσεις και εισοδηματικές ανισότητες κατανομής. Η παρακμή του δικού μας πολιτισμού αναβίωσε την παλιά και ξεχασμένη θεωρία του Alvin Hansen (1938), που επικαιροποιήθηκε πρόσφατα από τον οικονομολόγο Lawrence Summers (2016) και την ομάδα οπαδών του. Πριν από πάνω από 80 χρόνια, αυτή η θεωρία είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, σύμφωνα με πολλές ενδείξεις, οι προηγμένες οικονομίες έχουν εισέλθει αναπόφευκτα στο στάδιο της διαρκούς στασιμότητας. Ο ορισμός του Alvin Hansen για το στάδιο αυτό της οικονομικής ωριμότητας του καπιταλισμού έχει ως εξής: «η αναιμική ανάκαμψη που εξαφανίζεται στα αρχικά της στάδια, καθώς και οι υφέσεις που αυτοτροφοδοτούνται αφήνοντας πίσω τους έναν πυρήνα υποαπασχόλησης». Η Δύση, με την πιθανά προσωρινή και μάλλον επιφανειακή εξαίρεση των ΗΠΑ (1), επιβεβαιώνει σχεδόν όλες τις δυσμενείς προβλέψεις αυτής της θεωρίας, καθώς ο δυτικός πολιτισμός χάνει σταδιακά τη δόξα του τις τελευταίες δεκαετίες, δεν προσελκύει πλέον και, αντίθετα, εγκαταλείπεται από όλο και περισσότερους από τους οπαδούς του. Η χρόνια και φαινομενικά ανίατη αδυναμία της Δύσης συνίσταται σε υπερβολική αποταμίευση που δεν διοχετεύεται σε επενδύσεις, διαιωνίζοντας έτσι την ανισορροπία αποταμίευσης ανώτερης της επένδυσης. Ταυτόχρονα, τα επιτόκια και ο πληθωρισμός κινούνται κάτω από το επίπεδο που απαιτείται για την επίτευξη γενικής οικονομικής και νομισματικής ισορροπίας. Το ενδιαφέρον του άρθρου επικεντρώνεται στις διασυνδέσεις που προκύπτουν μεταξύ της παρακμής της Δύσης και της ανάπτυξης των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών. Η υποχώρηση της Δύσης φέρνει στο προσκήνιο τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες που προετοιμάζονται να καταλάβουν το κενό της παγκόσμιας ηγεσίας, αναδεικνύοντας την Κίνα στην πρώτη γραμμή. Η Κίνα, προηγείται προφανώς, αλλά όχι μόνη της στο δρόμο προς την κορυφή του κόσμου. Την συνοδεύουν πολλές αναδυόμενες οικονομίες. Αυτή η διαπίστωση είναι εξαιρετικά σημαντική και θα αναλυθεί στο Μέρος I αυτού του άρθρου. Με βάση όλες τις ενδείξεις, πρόκειται να αναδειχθεί ως η υπόσχεση για την ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών. Η εναλλαγή της παγκόσμιας δύναμης που ήδη περιθωριοποιεί τη Δύση, προκαλείται και προκαλεί σαρωτικές μεταβολές στη διεθνή οικονομική σκηνή. Οι περισσότερες από τις αλλαγές, που θα αναλυθούν στο Μέρος Ι, έχουν συμβάλλει πιθανότατα στην επιτάχυνση του τέλους της δυτικής κυριαρχίας, και μερικές από αυτές υποδεικνύουν το σημείο απογείωσης ορισμένων αναδυόμενων οικονομιών. Οι αλληλεξαρτήσεις και οι διαδικασίες αυτών των αλλαγών έχουν αλλάξει τον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη και δημιούργησαν βάσιμες αναπτυξιακές ελπίδες στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι συνέπειες αυτών των μεταβολών στην αναπτυξιακή δυναμική των αναδυόμενων, και στη συνέχεια λιγότερο προηγμένων οικονομιών θα διερευνηθούν στο Μέρος II. Μέρος Ι. Το τέλος της οικονομικής κυριαρχίας της Δύσης Υπάρχει ένας ανεξάντλητος αριθμός καταλυτικών εξελίξεων στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον των σύγχρονων οικονομιών που άλλαξε ριζικά τον τρόπο λειτουργίας τους και που δεν περιορίζεται στην οικονομική σφαίρα αλλά επεκτείνεται και σε πολλές άλλες. Είναι, ωστόσο, σφάλμα το να εκλαμβάνουμε αυτές τις εξελίξεις ως ανεξάρτητες, καθώς είναι αλληλένδετες και είναι εύκολο να διακρίνουμε την ύπαρξη σχέσης αιτίου και αιτιατού μεταξύ τους. Χωρίς δισταγμό θα επιλέξω την παγκοσμιοποίηση ως καταλυτική αλλαγή όλων των υπολοίπων . Μια ακραία μορφή παγκοσμιοποίησης, η οποία κατέστρεψε την ομαλή λειτουργία των προηγμένων οικονομιών, αλλά ταυτόχρονα υπήρξε μηχανή προόδου για ορισμένες αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, με την Κίνα στην πρώτη γραμμή. Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι περίπου το 65% των Ευρωπαίων και το 71% των Αμερικανών αντιτίθενται ήδη στην παγκοσμιοποίηση. Η παγκοσμιοποίηση επιβλήθηκε ως η νέα κοσμοθεωρία της δεκαετίας του '70, αν και δεν ήταν νέα, δεδομένου ότι διαπιστώνεται μια εναλλαγή μεταξύ των δύο συστημάτων της παγκοσμιοποίησης και του προστατευτισμού, σε έναν κύκλο που διαρκεί περίπου 80 χρόνια (Lenglet). Η παγκοσμιοποίηση, που είναι υπεύθυνη για τα περισσότερα από τα δεινά της Δύσης, επιλέχθηκε από τις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1980, όταν διαπίστωσαν την πτώση του ρυθμού ανάπτυξης και την απώλεια παραγωγικότητάς τους σε σύγκριση με τη Γερμανία και την Ιαπωνία, την μείωση της ροπής για επένδυση, καθώς και φαινόμενα πρόωρης αποβιομηχάνισης. Η ειρωνεία είναι ότι είναι και πάλι οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Donald Trump που επιλέγουν να εγκαταλείψουν την παγκοσμιοποίηση, περιορίζοντας έτσι το βαθμό ελευθερίας του διεθνούς εμπορίου. Α. Σήμανε η ώρα για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες Η πορεία για τη διαδοχή της Δύσης από την Κίνα και τις αναπτυσσόμενες χώρες που τη συνοδεύουν, καθορίστηκε από μια σειρά πληθυσμιακών μετατοπίσεων, που περιθωριοποίησαν τον πληθυσμό των προηγμένων οικονομιών προς όφελος των αναδυόμενων. Νομίζω ότι είναι απαραίτητο να ρίξουμε μια ματιά σε αυτές τις αλλαγές προτού προχωρήσουμε στις κύριες εξελίξεις, δεδομένου ότι έχουν καθοριστική επίδραση σε όλα σχεδόν τα οικονομικά μεγέθη, στις προηγμένες και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί από 7,3 δισεκατομμύρια, που είναι σήμερα, σε 8 δισεκατομμύρια το 2030, σε 9 δισεκατομμύρια το 2050 και σε 11,2 δισεκατομμύρια το 2100. Αυτή η αύξηση, περίπου κατά 50% του παγκόσμιου πληθυσμού έως το 2100, θα κατανέμεται άνισα, καθώς η Ευρώπη και η ανατολική Ασία θα σημειώσουν μείωση του πληθυσμού τους, ενώ αναμένεται αύξηση για τις ΗΠΑ. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες προβλέπεται να παρουσιάσουν σημαντική αύξηση του πληθυσμού τους, περίπου 4 δισεκατομμυρίων. Έτσι, το ποσοστό του πληθυσμού των ΗΠΑ και της ΕΕ στο συνολικό παγκόσμιο πληθυσμό δεν θα υπερβεί το 9% το 2025, ενώ ο ασιατικός πληθυσμός που εκτιμάται ότι είναι ήδη 50% το 2016, θα αυξηθεί περισσότερο. Έτσι, η Δύση περιθωριοποιείται στον παγκόσμιο πληθυσμό. Η πιο σημαντική και απειλητική πρόβλεψη για τις προηγμένες οικονομίες, ωστόσο, είναι ότι ο πληθυσμός τους θα γεράσει. Με βάση τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις του ΟΗΕ, ο αριθμός των ατόμων άνω των 65 ετών θα αυξηθεί κατά περισσότερο από 600 εκατομμύρια και θα φτάσει τα 2,5 δισεκατομμύρια το 2100, σχεδόν δηλαδή διπλάσιος σε σύγκριση με σήμερα. Η σχετική έρευνα, για τις οικονομίες του ΟΟΣΑ οδηγεί στο αναμενόμενο άλλωστε συμπέρασμα ότι η γήρανση του πληθυσμού τους θα έχει αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξή τους (Bloom, E. David). Ήδη, εμπειρικές έρευνες που αναφέρονται σε αμερικανικές πολιτείες για την περίοδο 1980-2010 δείχνουν ότι, όταν το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 60 ετών αυξάνεται κατά 10%, το κατά κεφαλή εισόδημα μειώνεται κατά 5,5% (Maestas, Mullen and al). Β. Τα λάθη της Δύσης ευνοούν τις αναπτυσσόμενες οικονομίες Εκτός από τις δημογραφικές αλλαγές, στην αποδυνάμωση της Δύσης, που άνοιξε το δρόμο για την ανάπτυξη των οικονομιών στην παγκόσμια σκηνή, συνέβαλαν επίσης αποφασιστικά και οι δυσμενείς συνέπειες της παγκοσμιοποίησης. Αυτές διακρίνονται σε οικονομικές και άλλες: α) Οικονομικές συνέπειες αα) Κορυφαίες ανισότητες στο εισόδημα και την κατανομή του πλούτου (Maria Negreponti-Delivanis, 2018) Η υιοθέτηση της παγκοσμιοποίησης, που είναι το τελικό στάδιο του καπιταλισμού, συνδυάστηκε από την αρχή με μια ακραία μορφή νεοφιλελευθερισμού. Η χειρότερη συνέπεια της παγκοσμιοποίησης είναι αναμφίβολα η μεγάλη ανισότητα κατανομής σε όλα τα επίπεδα, η οποία έχει ενταθεί επειδή οι μεμονωμένες νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις διστάζουν να παρέμβουν, με το επιχείρημα ότι οι διαφορές υποτίθεται ότι ευνοούν την ανάπτυξη και την πρόοδο (Negreponti-Delivanis, 2019). Θα αναφέρω ενδεικτικά εδώ ορισμένες αδιανόητα μεγάλες ανισότητες στην κατανομή του εισοδήματος και του πλούτου. Αυτές οι πολύπλευρες και τεράστιες ανισότητες διανομής βρίσκονται σίγουρα στη ρίζα των συγκλονιστικών αλλαγών στις σύγχρονες οικονομίες. * Θα ξεκινήσω με τον δείκτη Gini, ο οποίος μετρά την προσωπική διανομή παγκοσμίως και για πρώτη φορά στην ιστορία έφτασε τα 0,70, πράγμα που σημαίνει άνευ προηγουμένου ανισότητα, η οποία ουδέποτε μέχρι σήμερα εμφανίστηκε σε χώρα στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, το 1% των πλουσιότερων Αμερικανών απέκτησε περίπου το 10% του ΑΕΠ το 1915, ενώ το 2007 το ποσοστό αυτό ήταν 24%. Όσον αφορά την κατανομή του πλούτου, η εξέλιξη των ανισοτήτων είναι ακόμη πιο αδυσώπητη, καθώς την ίδια περίοδο (1915-2007), το πλουσιότερο 0,1% των νοικοκυριών, ανέβηκε από το 9% του πλούτου, στο 22%. Επιπλέον, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, το 1% των ενηλίκων πολιτών στην Αμερική είχε εισόδημα 27 φορές υψηλότερο κατά μέσο όρο, από το αντίστοιχο 50% των φτωχότερων ενηλίκων Αμερικανών, το 1915. Αυτή η διαφορά έχει ήδη αυξηθεί σε 81 φορές. * Να συνεχίσω με τη λειτουργική κατανομή, δηλαδή με το μερίδιο εργασίας και κεφαλαίου στο εθνικό εισόδημα, όπως μετράται από τη συνάρτηση Cobb-Douglas. Αυτά τα μερίδια παρέμειναν αμετάβλητα μέχρι τη δεκαετία του 1980, δηλαδή μέχρι την επικράτηση της παγκοσμιοποίησης και τις εξελίξεις που την ακολουθούν. Το 2010, ο ΟΟΣΑ συνέλεξε μια σειρά μακροοικονομικών δεδομένων για τα 15 κράτη μέλη του και για την περίοδο 1976-2006. Αποδείχθηκε ότι, από το 1976 έως το 2006, το μερίδιο των μισθών, συμπεριλαμβανομένου του έμμεσου ή κοινωνικού μισθού, αντιπροσώπευε το 67,3% (2) του ΑΕΠ. Το 1980 το οποίο αντιστοιχεί περίπου στην εμφάνιση της παγκοσμιοποίησης, οδηγεί το ποσοστό αυτό σε πτώση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, όπως διαπιστώνεται το 2006, αντιπροσωπεύοντας το 57,3% του ΑΕΠ (3). Επιπλέον, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ (4), το μερίδιο των μισθών στις χώρες μέλη του G7 μειώθηκε κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες, κατά την περίοδο 1983-2006, και ιδιαίτερα κατά 8,8 μονάδες στα κράτη μέλη της ΕΕ (5). Αυτή η μείωση, που εκτιμάται σε 100 και 200 τρισεκατομμύρια δολάρια, έχει αφαιρεθεί ουσιαστικά από την κατανάλωση και σε σημαντικό βαθμό και από τις επενδύσεις (Rocard a). Αυτή η πτώση εξηγεί εν μέρει την υποτονική οικονομική ανάπτυξη της Δύσης. *Κάθε γενιά χειρότερα. Μια έρευνα που έγινε στην Αμερική (Guvenen, Kaplan και άλλοι) (8) αποκαλύπτει πολλές ακραίες πτυχές του τρόπου διανομής, που δικαιολογούν πλήρως τη δυσαρέσκεια μεγάλου τμήματος των πολιτών. Μερικά από τα ευρήματα της έρευνας είναι τα εξής: -Το 1973, το εισόδημα πλήρως απασχολούμενου (προσαρμοσμένο για τον πληθωρισμό) ανέρχονταν σε 54.030 $, σε σύγκριση με μόλις 51.640 $ το 2016. -Το 1967 η μέση αμοιβή πλήρους απασχόλησης (προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό) ενός 25χρονου άνδρα ήταν 33.300 $, σε σύγκριση με μόλις 25.000 $ το 2011. - Το επίπεδο της αμοιβής εργαζομένου στις ΗΠΑ ήταν 10% χαμηλότερο για τα έτη 2000-2017, σε σύγκριση με το αντίστοιχο του προηγούμενου μισού αιώνα. -Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι από το 1970, τα τρία τέταρτα των Αμερικανών εργαζομένων δεν έχουν βελτιώσει το βιοτικό τους επίπεδο. Για 4 στους 5 εργαζόμενους, δεν έχει σημειωθεί πραγματική πρόοδος. Οι καρποί της προόδου αρπάχτηκαν από το 1% των πλουσιότερων Αμερικανών. ββ) Η εργασία υπό δίωξη Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μεταξύ του 1999 και του 2007 παγκοσμίως, η παραγωγικότητα της εργασίας αυξήθηκε κατά 30%, ενώ οι πραγματικοί μισθοί μόνο κατά 18% (Artus και Virard). Αυτή η απότομη πτώση του μεριδίου της εργασίας υπέρ των κερδών, στο ΑΕΠ των προηγμένων οικονομιών, συνοδεύτηκε από ένα κύμα μεταρρυθμίσεων, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των μέτρων προστασίας των εργαζομένων. Η απουσία κρατικής παρέμβασης, που προέκυψε από τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό, οδήγησε στην ολοένα και πιο επιδεινούμενη θέση της εργασίας κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου. Έτσι, ακόμη και με βάση την κυρίαρχη νεοκλασική θεωρία, υπάρχει μια σημαντική "ανορθόδοξη" μείωση του μεριδίου εργασίας, υπέρ του κεφαλαίου. Αυτή η δυσμενής συνέπεια για τους εργαζόμενους οφείλεται πρωτίστως στην παγκοσμιοποίηση, η οποία ανάγκασε τους εργαζόμενους των προηγμένων οικονομιών να ανταγωνιστούν τους εργαζόμενους των αναπτυσσόμενων χωρών, που αμείβονταν με πολύ χαμηλότερα επίπεδα μισθών. γγ) Άλλες αρνητικές οικονομικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης Θα ολοκληρώσω αυτήν την παράγραφο με τις αρνητικές οικονομικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στην εξέλιξη των προηγμένων οικονομιών: * Η ανεξέλεγκτη λειτουργία του χρηματιστηρίου, επιβεβαιώθηκε από σχετική έκθεση του ΔΝΤ, βάσει εμπειρικής έρευνας σε 149 χώρες, για την περίοδο 1970-2010 (Furceri και Lungari). Το χρηματιστήριο σημείωσε αύξηση 150 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με τα πραγματικά στοιχεία κατά την περίοδο 1992-2007 (Le crack), καθώς οι πλούσιοι δεν επενδύουν στην πραγματική οικονομία, αλλά είτε συσσωρεύουν τα κέρδη τους, είτε επενδύουν στο χρηματιστήριο αναζητώντας γρήγορα και εύκολα κέρδη (Dolan). * Η υπερδιπλάσια φορολογική επιβάρυνση επί του εισοδήματος σε σχέση με την αντίστοιχη επί των επιχειρηματικών κερδών (6). * Η γενικευμένη εφαρμογή της πολιτικής λιτότητας (7). * Η ανοχή ή η αναποτελεσματική ρύθμιση των φορολογικών παραδείσων, που εκτιμάται ότι διατηρούν το ήμισυ περίπου της παγκόσμιας ρευστότητας. Η τελευταία εκτιμάται σε περίπου 230 τρισεκατομμύρια δολάρια ή περίπου τρεις φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ (Rocard b). * Η αποχή της κυβέρνησης από την εφαρμογή αναδιανεμητικών πολιτικών (Negreponti-Delivanis 1977), προοδευτικότητας τών φόρων και κράτους πρόνοιας (Krugman) καθώς και από την επιδίωξη πολιτικής πλήρους απασχόλησης. * Η αποδυνάμωση του ανταγωνισμού και η άνοδος των μονοπωλίων, χάρη στην ανοχή γιγαντιαίων επιχειρήσεων, που συνήθως δεν πληρώνουν φόρους και, γενικά, δεν σέβονται τους νόμους του καπιταλισμού. Ενδεικτικά, η Apple κατέχει το 62% της αγοράς των ΗΠΑ, ενώ οι πλαστικές κάρτες American Express, Master Card και Visa αντιπροσωπεύουν το 95% της αγοράς των ΗΠΑ (Foulis), με κέρδη 76% πάνω από τον μέσο όρο τα τελευταία 50 χρόνια. Ο εξασθενημένος ανταγωνισμός στις ΗΠΑ από το 1990 οφείλεται στο γεγονός ότι τα δύο τρίτα των βιομηχανικών εταιρειών έχουν συνενωθεί σε καρτέλ, γεγονός που αντιπροσωπεύει επίσης σημαντικό παράγοντα στην αύξηση της ανισότητας διανομής (Business) * Ένας ξέφρενος αγώνας ιδιωτικοποίησης, ξεκινώντας από την υποβάθμιση του δημόσιου τομέα και την κατάργηση του παρεμβατικού ρόλου του κράτους, με την πεποίθηση ότι η ύπαρξη του αόρατου χεριού υποτίθεται ότι μπορεί να ρυθμίσει τα πάντα. β) Μη οικονομικές συνέπειες Σε αυτήν την παράγραφο, θα εξεταστούν μερικές από τις αρνητικές κοινωνικές και θεσμικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης: αα) Κοινωνικές Μία από τις πιο επικίνδυνες συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, κοινωνική καταρχήν, αλλά με ευρύτερες επιπτώσεις στην οικονομία και τη λειτουργία των θεσμών, είναι ο αποδεκατισμός της μεσαίας τάξης (Birdsall). Δυστυχώς, πρόκειται για μια ανησυχητική εξέλιξη, όχι μόνο για τις προηγμένες αλλά και για ορισμένες αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η διατήρηση ή η δημιουργία μιας μεσαίας τάξης απαιτεί την πραγματοποίηση ημερήσιου εισοδήματος τουλάχιστον 10$ κατά κεφαλήν, έτσι ώστε τα μέλη της να τοποθετούνται περίπου στη μέση της κατανομής του εισοδήματος, να μπορούν να προγραμματίζουν το μέλλον τους και να αντιμετωπίζουν τις συγκυριακές αδυναμίες, όπως απώλεια απασχόλησης, προβλήματα υγείας ή πτώχευση μιας μικρής επιχείρησης χωρίς να χρειάζεται να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο ζωής τους. Η σημασία της μεσαίας τάξης για την οικονομία έγκειται στο γεγονός ότι διαθέτει όλες τις αποφασιστικές εξειδικεύσεις για την ανάπτυξη και ενθαρρύνει επίσης τις βασικές οικονομικές τάσεις, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι τα μέλη της δείχνουν σταθερή προτίμηση για τα εγχώρια αγαθά και υπηρεσίες που προωθούν την ανάπτυξη. Θα αναφέρω ενδεικτικά την περίπτωση της Αμερικής, στην οποία έπαυσε να επικρατεί η μεσαία τάξη, απέναντι στα δύο άκρα: φτωχά και πλούσια νοικοκυριά, το 2015. Τα δύο άκρα αντιπροσώπευαν 121,3 χιλιάδες νοικοκυριά το 2015, ενώ η μεσαία τάξη αντιπροσώπευε μόνο120,8 αντίστοιχα. Στο χρονικό διάστημα 1970-2015 σημαντικό τμήμα της μεσαίας τάξης μεταφέρθηκε στο πλουσιότερο άκρο, έχοντας πραγματοποιήσει ταχύτερες αυξήσεις στο εισόδημά του, σε σχέση με τις αντίστοιχες της μεσαίας τάξης. Εκτιμάται ότι το 49% του συνολικού αμερικάνικου εισοδήματος απορροφήθηκε από την πλουσιότερη εισοδηματική τάξη το 2014, έναντι αντίστοιχα μόνο το 29% το 1970. Αντιθέτως το μερίδιο εισοδήματος που μεταφέρθηκε στη μεσαία τάξη ήταν μόνο 43% το 2014, έναντι αντιστοίχως 62% το 1970 (Pew Research Center). Μια άλλη σχετική μελέτη του 2016 σχετικά με τις οικονομίες της ΕΕ διαπιστώνει ότι μεταξύ των μέσων της δεκαετίας του 1980 και των μέσων της δεκαετίας του 1990, η μεσαία τάξη υπέστη απότομη πτώση, που συνδέεται άμεσα με την έκρηξη των ανισοτήτων κατανομής εισοδήματος κατά την ίδια περίοδο (ILO). ββ) Θεσμικές / Ιδεολογικές * Η κατάργηση των εθνικών συνόρων και των εθνών-κρατών Από τη δεκαετία του 1970, η στροφή (Huntington) προς την παγκοσμιοποίηση που ξεκίνησε στην Αμερική και στη συνέχεια επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο, εξασθένισε σταδιακά τις αμερικανικές αξίες και την εθνική ταυτότητα, ενισχύοντας παράλληλα τη φυλή και τον πολιτισμό άλλων εθνικοτήτων. Αυτές οι ενέργειες, από την πλευρά των εθνικών ηγετών, είναι πρωτοφανείς, στην ιστορία της ανθρωπότητας, σύμφωνα με τον Samuel Huntington. Δεν είναι, δηλαδή, εύκολο να δικαιολογηθεί το πώς συμφώνησαν να παραδώσουν την κυριαρχία της χώρας τους σε άλλες υπερεθνικές ενώσεις. Ειδικότερα, χωρίς να καταργηθεί επίσημα η σημασία των εθνικών συνόρων, η παγκοσμιοποίηση έχει υποβαθμίσει σημαντικά τη σημασία τους, δίνοντας προτεραιότητα σε παγκόσμιους παρά τοπικούς παράγοντες. Η αποδυνάμωση των εθνικών συνόρων οδήγησε σε τριβές και αστάθεια. Το έθνος-κράτος δίνει προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των πολιτών του, ενώ αντιθέτως, παγκοσμιοποίηση, και φυσικά και ΕΕ τα υποβαθμίζουν. Οι λαοί περιέρχονται σε βαθιά σύγχυση, όταν αναγκάζονται να εφαρμόζουν πολιτικές που σίγουρα τους καταστρέφουν, όπως η συνεχής λιτότητα, η αποδοχή της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης και η εγκατάλειψη της εθνικής κυριαρχίας και της εθνικής συνείδησης, της θρησκείας, της ιστορίας και της παράδοσης. Συνολικά, η κατάργηση της εθνικής ταυτότητας των επί μέρους εθνών-κρατών. * Η υποχώρηση της δημοκρατίας Η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν κυριαρχεί πλέον στις προηγμένες οικονομίες, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Να σημειωθεί ότι η δημοκρατία δεν εφαρμόστηκε πουθενά σύμφωνα με τις προδιαγραφές των αρχαίων Ελλήνων, καθώς φαίνεται να είναι αντίθετη με την ανθρώπινη φύση και αναγνωρίζεται ως ιδιοκτησία των Θεών (Bradatan). Ωστόσο, πέρα από αυτήν τη γενική παρατήρηση, είναι βέβαιο ότι στις ημέρες μας ο αυταρχισμός κερδίζει συνεχώς έδαφος σε όλο τον κόσμο. Για 13 χρόνια, το Freedom House, ένας μη κερδοσκοπικός αμερικανικός οργανισμός, που ιδρύθηκε το 1941, διαπιστώνει διαρροές στον βαθμό κυριαρχίας του δημοκρατικού συστήματος, το οποίο παρατηρήθηκε πρόσφατα στην περίπτωση της Αμερικής (Goldberg). Όπως έχω ήδη επισημάνει στην εισαγωγή αυτού του άρθρου, η παγκοσμιοποίηση οδήγησε σε μια αλυσίδα συμβάντων, που όλα έχουν την ίδια αφετηρία. Όσον αφορά ειδικότερα τον τρόπο διακυβέρνησης μιας χώρας, μια ισχυρή μεσαία τάξη περίπου 30% του πληθυσμού, εξασφαλίζει επαρκή δημοκρατική διακυβέρνηση που περιορίζει σημαντικά τα προνόμια των πολύ πλούσιων. Ωστόσο, η διατήρηση, επέκταση και ανάπτυξη της μεσαίας τάξης απαιτεί συνεχή πρόοδο και όχι στασιμότητα, που δυστυχώς υπήρξε ο κανόνας τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να συνεχιστεί για τα επόμενα χρόνια, κυρίως στις προηγμένες οικονομίες της Δύσης. Επιπλέον, η δημοκρατία είναι ασυμβίβαστη με την ύπαρξη ακραίων ανισοτήτων κατανομής. Οι πολύπλευρες πτυχές της υποχώρησης της δημοκρατίας μπορεί να συνοψιστούν ως εξής (Robert): «Λόγω του φανταστικού αποπροσανατολισμού των σύγχρονων δημοκρατιών μας, οι ψηφοφόροι δεν είναι πλέον αυτοί που επιλέγουν και κατευθύνουν τους εκλεγμένους, αλλά αντιθέτως αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις είναι και αυτοί που κρίνουν τους πολίτες. " * Το πρόβλημα της μετανάστευσης Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, δυστυχώς ανεπιτυχώς, και που ήδη την διχάζει, που εκδηλώνεται με πολλές πτυχές και που βρίσκεται στη ρίζα της δημιουργίας πολιτικών κομμάτων τα οποία είναι δύσκολο να χαρακτηριστούν ως ακροδεξιά ή ακροαριστερά, είναι αυτό των προσφύγων/μεταναστών. Οι άναρχες ορδές προσφύγων / μεταναστών καταφθάνουν συνεχώς από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και τη Νότια Ασία μέσω της Μεσογείου στην Ευρώπη. Για τα έτη 2014, 2015 και 2016 εκτιμάται ότι αυτή η εισροή ανήλθε σε περίπου ενάμισι εκατομμύριο ανθρώπους. Ο συνδυασμός γήρανσης του πληθυσμού και μειωμένου ποσοστού γεννήσεων στην Ευρώπη με ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές οδηγεί σε συνέπειες που απειλούν την εξαφάνισή της. Σημειώστε τα ακόλουθα (Meotti): Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός μειώνεται κατά περίπου δύο εκατομμύρια ετησίως και αντικαθίσταται συνεχώς από έναν πληθυσμό μεταναστών. Αυτή η υποκατάσταση περιγράφεται ως εξής (Coleman): "Η αυτοκτονική μείωση των ευρωπαϊκών ποσοστών γεννήσεων, σε συνδυασμό με την ταχέως αναπτυσσόμενη μετανάστευση, θα μεταλλάξει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό." Η μείωση των ποσοστών γεννήσεων των αυτοχθόνων Ευρωπαίων συμπίπτει στην πραγματικότητα με τη θεσμοθέτηση του Ισλάμ στην Ευρώπη και την ανανέωση του Ισλαμισμού των Μουσουλμάνων του ". Σύμφωνα με εκτιμήσεις (Ηνωμένα Έθνη), περίπου 250 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν και εργάζονται εκτός της χώρας όπου γεννήθηκαν, εκ των οποίων περίπου 78 εκατομμύρια στην Ευρώπη. Η οργή των πολλών ηττημένων, οι οποίοι για πενήντα περίπου χρόνια παρέμειναν στο περιθώριο των πλεονεκτημάτων της διεθνούς οικονομικής τάξης, στράφηκε εναντίον της παγκοσμιοποίησης και έφερε τον λαϊκισμό στην πρώτη γραμμή των λαϊκιστικών κομμάτων που σταδιακά πληθαίνουν στην υφήλιο. Η παγκοσμιοποίηση έχει αναδειχθεί ως ο κύριος υπεύθυνος για την μεγάλη ανισότητα εισοδήματος και διανομής πλούτου που στοιχειώνει τον κόσμο. Αυτά τα δεξιά και αριστερά λαϊκιστικά και υβριδικά κόμματα συμπίπτουν σε πολλές κοινές επιλογές, όπως η αντι-παγκοσμιοποίηση, ο εθνικισμός, ο κρατικός παρεμβατισμός, η ευημερία, η σκλαβωμένη δημοκρατία και η αντίθεση στο χρηματιστήριο. Μέρος II. Η απογείωση της Κίνας και η συνοδεία της Η παγκοσμιοποίηση μαζί με τις ανεπιτυχείς οικονομικές επιλογές και συνέπειές της, έχει αποδυναμώσει σημαντικά τη Δύση. Η πιο επικίνδυνη από τις συνέπειές της είναι αναμφίβολα η ανισότητα κατανομής και πλούτου, η οποία αναλύθηκε στο Μέρος Ι αυτού του άρθρου. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με τις χρόνιες νεοφιλελεύθερες πεποιθήσεις, σύμφωνα με τις οποίες οι ανισότητες κατανομής ευνοούν την ανάπτυξη, πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν την εσφαλμένη βάση αυτών των απόψεων και εξηγούν γιατί το πρόβλημα της ανισότητας έχει αντιμετωπιστεί μέχρι σήμερα, μόνο ως κοινωνικό, παρότι το κυρίως πρόβλημα είναι οικονομικό. Ειδικότερα, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση (FMI), όταν το εισόδημα του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού αυξάνει το εισόδημά του κατά 1%, ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται κατά 0,08% τα επόμενα πέντε χρόνια. Αντιθέτως, όταν αυξάνει κατά 1% το εισόδημα των 20% φτωχότερων ο ρυθμός ανάπτυξης ανέρχεται κατά 0,38% τα επόμενα πέντε χρόνια. Παρόμοια είναι τα ευρήματα μιας πρόσφατης έκθεσης (OΟΣΑ), η οποία υποστηρίζει ότι η αυξανόμενη ανισότητα κατά την περίοδο 1990-2010 οδήγησε σε μείωση της ανάπτυξης κατά 4,7% στις χώρες μέλη του. Σε αυτό το Μέρος ΙΙ, θα εξετάσω πρώτον την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και δεύτερον τη σημασία της νέας κινεζικής παγκοσμιοποίησης, γνωστής ως δρόμος του μεταξιού, για την ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών. A. Η Κίνα στη διαδικασία της διαδοχής των ΗΠΑ στην παγκόσμια κυριαρχία Κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008, η Κίνα μπόρεσε να εκμεταλλευτεί όλα τα λάθη της Δύσης σε όλους τους τομείς, με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Η μακροπρόθεσμη μείωση της συμμετοχής της Δύσης και η ταχεία ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών είναι πλέον αδιαμφισβήτητη και δεν αφήνει περιθώρια ελπίδας για πιθανή μεταβολή αυτής της τάσης με την πάροδο του χρόνου. Πιο συγκεκριμένα, το 1955, το μερίδιο του G7 στο παγκόσμιο ΑΕΠ ήταν 45%. Μέχρι το 2018, είχε μειωθεί στο 31% και αναμένεται να μειωθεί στο 20% το 2050. Το μερίδιο των αναδυόμενων οικονομιών στο παγκόσμιο ΑΕΠ ακολουθεί την αντίθετη φορά. Συγκεκριμένα, ήταν 22% το 1995, φτάνοντας το 36,3% το 2015 και αναμένεται να αυξηθεί στο 50% το 2050. Δηλαδή, μια πλήρη ανατροπή της επικρατούσας διεθνούς οικονομικής τάξης, με την Κίνα στην πρώτη γραμμή. Αυτή η αποδυνάμωση της Δύσης, και λόγω των δικών της κακών επιλογών, αντιπροσωπεύει μια προσθήκη στο αναπόφευκτο φαινόμενο της διαδοχής των πολιτισμών, το οποίο συνήθως συνδυάζεται με αλλαγές στη διεθνή κυριαρχία και έχει φέρει την Κίνα στο προσκήνιο. Επιπλέον, ορισμένες από τις αναδυόμενες οικονομίες συμμετέχουν σε γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξης, τρέχοντας γρηγορότερα από τις ώριμες οικονομίες της Δύσης. Έτσι, η παγκοσμιοποίηση, ενώ επέφερε δραματικές αλλαγές στη Δύση, στη δεκαετία του 1970 ήταν, ταυτόχρονα, η μεγάλη ευκαιρία για την Κίνα, και όχι μόνο. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η Κίνα ήταν μια φτωχή, περιθωριοποιημένη οικονομία με πολύ περιορισμένη συμμετοχή στο διεθνές εμπόριο. Με βάση τα ιστορικά στοιχεία (Maddison), το 1950 η Κίνα ήταν η φτωχότερη οικονομία στον κόσμο με κατά κεφαλήν εισόδημα 20 φορές χαμηλότερο από αυτό της Αμερικής. Το 2010 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας ήταν μόνο τέσσερις φορές χαμηλότερο από αυτό της Αμερικής, και το 2016 μόνο τρεις φορές αντίστοιχα. Και σε μόλις τέσσερις δεκαετίες, η Κίνα στοχεύει ήδη την παγκόσμια ηγεσία, απειλώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες βρίσκονται στην κορυφή του κόσμου από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, και μέχρι σήμερα. Αυτό το οικονομικό θαύμα, που δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια οικονομική ιστορία, επιτεύχθηκε με αύξηση του κινεζικού ΑΕΠ κατά 34 φορές κατά την περίοδο 1971-2013. Αυτό το οικονομικό θαύμα πραγματοποιήθηκε χάρη στη δυναμική είσοδο της Κίνας στις διεθνείς αγορές το 1979, στις σημαντικές και καλά επιλεγμένες μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν γρήγορα και προφανώς στο γεγονός ότι, μέσω της σκληρής δουλειάς, κατάφερε να επιτύχει ετήσιο μέσο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας της ίσο με 10% το 2016, παρά την αρνητική επιρροή της δεύτερης μεγάλης οικονομικής κρίσης το 2008. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι κατά την περίοδο 1981-2010, η Κίνα κατάφερε να σώσει 679 εκατομμύρια πολίτες από την απόλυτη φτώχεια και ταυτόχρονα να επιβληθεί ως μεγάλη δύναμη. Το ποσοστό απόλυτης φτώχειας στην Κίνα ήταν 88% το 1981 και μόνο 6,5% το 2012 (Παγκόσμια Τράπεζα). Ενώ, η κύρια συνέπεια της παγκοσμιοποίησης για τη Δύση ήταν η κορύφωση των ανισοτήτων κάθε είδους, όπως δείχθηκε στο Μέρος Ι, είχε όμως ως αποτέλεσμα το κλείσιμο του εισοδηματικού χάσματος μεταξύ των πλούσιων χωρών της Δύσης και των φτωχών χωρών της Ασίας, ιδίως της Κίνας, όπου ένα δισεκατομμύριο Κινέζοι κερδίζουν περίπου 5 $ την ημέρα χάρη στην παγκοσμιοποίηση. Αυτή η εξέλιξη είναι πολύ θετική για την προετοιμασία της αναπτυξιακής διαδικασίας των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Η κινητήρια δύναμη πίσω από το κινεζικό θαύμα είναι η μεγάλη ικανότητα της Κίνας να εφαρμόζει αποτελεσματικά ήδη γνωστές τεχνολογίες, η ταχεία μετατόπιση ενός σημαντικού μέρους του αγροτικού πληθυσμού της στη βιομηχανία, η υψηλή και μακροπρόθεσμη συσσώρευση κεφαλαίου, οι σημαντικές άμεσες ξένες επενδύσεις, ένας αποτελεσματικός δημόσιος τομέας, ο επιτυχημένος συνδυασμός κομμουνισμού και καπιταλισμού, οι καλά μελετημένες παρεμβάσεις της σχετικά με την εξωτερική αξία του νομίσματος, η επεκτατική νομισματική της πολιτική και η ταχεία ανάπτυξη μιας ισχυρής μεσαίας τάξης (κινεζική κοινωνία), αλλά δυστυχώς όλα αυτά σε συνδυασμό με τον περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών και με την εφαρμογή μιας υπόδουλης δημοκρατίας. Η αφύπνιση της Δύσης, σχετικά με τις εναντίον της εξελίξεις, υπήρξε πολύ καθυστερημένη. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Δύση ήταν πεπεισμένη ότι η Κίνα ανέπτυσσε τομείς χαμηλής / ασήμαντης τεχνολογίας. Στη συνέχεια ξαφνικά με το πρόγραμμα «Made in China 2025», η Δύση συνειδητοποίησε ότι ήταν σε μεγάλο και άμεσο κίνδυνο. Η αντίδραση της Δύσης ήταν να κατηγορήσει την Κίνα για «κλοπή τεχνολογιών», «μη τήρηση των κανόνων του διεθνούς εμπορίου», «παροχή υπερβολικής προστασίας στις μεγάλες βιομηχανίες της» και «αύξηση των εμποδίων για την ίδρυση δυτικών επιχειρήσεων στο έδαφος της". Ωστόσο, όλα φαίνεται να υποστηρίζουν ότι είναι πολύ αργά για τα δάκρυα της Δύσης. Β. Το κινεζικό μοντέλο διεθνών σχέσεων Η παγκοσμιοποίηση υπήρξε η μεγάλη ευκαιρία, όχι μόνο για την Κίνα, αλλά και για πολλές αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας, της Αφρικής και των Βαλκανίων, μέσω της Κίνας. Συγκεκριμένα, χάρη στις επιλογές της Κίνας, διαμετρικά διαφορετικές από εκείνες των ΗΠΑ, ανοίγονται μεγάλοι αναπτυξιακοί ορίζοντες για τις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες του κόσμου, αναβιώνοντας το Σχέδιο Marshall, το οποίο έσωσε τη Δύση μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, των οποίων η σχέση με τις οικονομίες με τις οποίες συνεργάζεται είναι ανταγωνιστική, για την Κίνα αυτό το μοντέλο θεωρείται ανήθικο (Mottet). Έτσι, η Κίνα επέλεξε την κατασκευή ενός μοντέλου με εντελώς διαφορετικές προδιαγραφές, το οποίο καθιερώνει την κινεζική παγκοσμιοποίηση και περιέχει ωστόσο μερικά αναπόφευκτα στοιχεία του ιμπεριαλισμού. Δεν πρόκειται μόνο για την αποδοχή ενός συστήματος «ανοιχτών συνόρων», αλλά και για τη «σωστή διαχείριση των ανοιχτών συνόρων». Μέσω αυτής της παγκοσμιοποίησης, οι οικονομίες/εταίροι θα συνδεθούν με την Κίνα, με κάποια σχέση εξάρτησης από αυτήν, και θα συνεργαστούν, αλλά δεν θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Η Κίνα θα ρυθμίσει τους όρους του εμπορίου και θα δημιουργήσει μια αρμονική ιεραρχική σχέση μεταξύ των οικονομιών. Η πρόθεση της Κίνας είναι να αναδιοργανώσει την Ασία με βάση ένα σύστημα πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας, που θα βασίζεται στην τοπική ανάπτυξη και που θα εφαρμοστεί με τη βοήθεια κινεζικών επενδύσεων. Το άνοιγμα της Κίνας στο ελεύθερο εμπόριο επιτυγχάνεται μέσω ισχυρής προστασίας για τις επιχειρήσεις της, οι οποίες απολαμβάνουν υψηλές επιδοτήσεις. Η Κίνα δεν εφαρμόζει ένα καθεστώς ελεύθερου ανταγωνισμού, αλλά αντίθετα, ακολουθεί τη θεωρία του F. List, σχετικά με την ανάγκη προστασίας των νέων βιομηχανιών, αναζητώντας ταυτόχρονα συνδυασμούς διαφόρων, ακόμη και αμφιλεγόμενων, συστημάτων. Γ. Η μεγάλη ευκαιρία ανάπτυξης για τις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες α) Κινεζική παγκοσμιοποίηση Τη στιγμή που, σύμφωνα με όλες τις σχετικές ενδείξεις, η παραδοσιακή παγκοσμιοποίηση μας αποχαιρετά, εμφανίζεται μια άλλη μορφή παγκοσμιοποίησης, με πρωτοφανείς προδιαγραφές. Είναι η κινεζική παγκοσμιοποίηση (Perlez και Huang), γνωστή ως "One Zone, One Road", που φιλοδοξεί να "σχεδιάσει τον κόσμο" γύρω από μια νέα διεθνή οικονομική τάξη με την Κίνα στον πυρήνα της. Είναι ένα «νέο σχέδιο Marshall», όπως περιγράφεται από τον Κινέζο ηγέτη του Xi Jinping (Laos). Είναι μια παγκοσμιοποίηση που συνδυάζεται επίσης με τον προστατευτισμό και της οποίας το περιεχόμενο έχει σχεδιαστεί για να ευνοεί τη μητροπολιτική Κίνα. Η κινεζική παγκοσμιοποίηση αναβιώνει το «δρόμο του μεταξιού», ο οποίος ήταν ο βασικός εμπορικός σύνδεσμος μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής πριν από 2000 χρόνια, και ο οποίος εγκαταλείφθηκε όταν οι οικονομικές συνθήκες έκαναν απαγορευτικό το κόστος μεταφοράς των προϊόντων. Νέες, σύγχρονες τεχνολογίες έχουν αποκαταστήσει τώρα τις δυνατότητες οικονομικής εκμετάλλευσης αυτού του δρόμου. Οι πυρετώδεις δραστηριότητες αυτής της κινεζικής παγκοσμιοποίησης είναι σίγουρα το πιο σημαντικό γεγονός, το οποίο αναμένεται να μεταμορφώσει σύντομα και ριζικά την όψη του κόσμου. Με προϋπολογισμό τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η Κίνα παρέχει δάνεια σε έναν αυξανόμενο αριθμό αναπτυσσόμενων οικονομιών για την ανάπτυξη έργων υποδομής. Το φιλόδοξο αυτό πρόγραμμά περιλαμβάνει σχέδια για την κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών, λιμανιών, δρόμων, ηλεκτρογεννητριών, σηράγγων, γεφυρών κ.λπ., που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου. Η Κίνα είναι πεπεισμένη ότι η πολιτική της θα εξασφαλίσει ανάπτυξη και πρόοδο στην υφήλιο. Αυτό το πρόγραμμα στοχεύει στην εκμετάλλευση, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, του στρατηγικού πλεονεκτήματος κάθε χώρας που συμμετέχει σε αυτό. Η Κίνα αυξάνει την επιρροή της στην Αφρική, την Ασία και την Ευρώπη προσφέροντας τρισεκατομμύρια δολάρια για έργα υποδομής. Ο λαός των αναπτυσσόμενων χωρών είναι πρόθυμος να ακολουθήσει το προβάδισμα της Κίνας, καθώς ελπίζουν ότι η βοήθεια και τα ευνοϊκά δάνεια που προσφέρει η Κίνα δεν θα υπόκεινται στις σκληρές συνθήκες της Δύσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Δυτικοί άρχισαν να ανησυχούν για τις ανεξέλεγκτες επεκτατικές φιλοδοξίες της Κίνας και να την κατηγορούν κατά καιρούς ότι επιβαρύνει τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, ιδίως την Αφρική, με μη βιώσιμα δάνεια που δεν θα μπορέσουν να εξοφληθούν. Παρότι η Κίνα δεν δημοσιεύει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τον δανεισμό στο εξωτερικό, μια ειδική επί του θέματος μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι παραπάνω κατηγορίες δεν αντιστοιχούν στην αλήθεια (Brautigan). Το αντίθετο συμπέρασμα θα ήταν παράλογο, καθώς ο κύριος στόχος της Κίνας είναι να εξασφαλίσει νέες αγορές για τα προϊόντα της, που ακριβώς εξαρτάται από την ταχεία ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων αυτών οικονομιών. Πολλές ενδείξεις φαίνεται να μαρτυρούν ότι έχει έρθει η ώρα της Αφρικής για ανάπτυξη, προσελκύοντας το ενδιαφέρον του κόσμου στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένων 10.000 κινεζικών εταιρειών, ενώ 320 πρεσβείες ή προξενεία έχουν ανοίξει την περίοδο 2010-2016 στη Μαύρη Ήπειρο. Η Δύση ουσιαστικά απουσιάζει από αυτήν την κοσμογονία. Οι μεγάλες απαιτήσεις υποδομής πολλών χωρών που συνδέονται με το νέο «δρόμο του μεταξιού» ανέρχονται σε 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Παράλληλα με το «δρόμο του μεταξιού», που τρέχει σε ξηρά και θάλασσα, ο Xi Jinping σχεδιάζει και " δρόμο μεταξιού στον πάγο". Αν και δεν είναι αρκετά κοντά σε αυτό, το φιλόδοξο έργο της Κίνας «New Silk Road» περιλαμβάνει και την Αρκτική. Έτσι, η Κίνα σχεδιάζει να κατασκευάσει λιμάνια, καθώς και τα απαραίτητα έργα υποδομής για να διευκολύνει την πλοήγηση εκεί, ειδικά τώρα με το λιώσιμο του πάγου. Η κατασκευή τεράστιων έργων υποδομής σε όλο τον κόσμο, ακόμη και με απώλειες για την Κίνα, συνδέει με μοναδικό τρόπο το πρόβλημα της υπερπαραγωγής κινεζικών προϊόντων, όπως χάλυβα, αλουμίνιο, τσιμέντο και άλλα, με παγκόσμια κινεζική κυριαρχία όπως και με την ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών. Να προσθέσω, ακόμη, στα παραπάνω και άνθρακα, του οποίου η χρήση αλλά όχι και η παραγωγή είναι περιορισμένη, με την προοπτική να καταργηθεί στην Κίνα. Ο άνθρακας διοχετεύεται στην Κένυα, όπου κατασκευάζονται ηλεκτρικοί σταθμοί με έξοδα της Κίνας για να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας (Sengupta). Η Κίνα, της οποίας ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνεται, δεν είναι πλέον σε θέση να απορροφήσει αυτά και άλλα προϊόντα και αναζητά τρόπους αξιοποίησής τους. Ο Κινέζος πρόεδρος συγκρίνει το σχέδιο «παγκοσμιοποίηση 2,0», με το σχέδιο Marshall, το οποίο βοήθησε την ανοικοδόμηση της μεταπολεμικής Ευρώπης, και μέσω του οποίου η Αμερική απέκτησε συμμάχους στην Ευρώπη και επιβλήθηκε ως η πρώτη δύναμη στον κόσμο β) Στους στόχους της κινεζικής παγκοσμιοποίησης περιλαμβάνεται και η ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών Ο κύριος στόχος του νέου δρόμου του μεταξιού είναι η προώθηση των εξαγωγών κινεζικών βιομηχανικών προϊόντων, ο οποίος διασφαλίζεται από τη σταδιακή ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Με την ίδρυση της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων σε Υποδομές το 2013, η Κίνα, φαινομενικά αδιάφορη για τις απώλειες και τον πληθωρισμό, δημιουργεί μια αυξανόμενη ζήτηση για τα προϊόντα της χάρη στην παροχή σημαντικών δανείων σε τρεις ηπείρους. Αυτό είναι δυνατό χάρη στο κράτος που προτρέπει τα νοικοκυριά να καταθέσουν τις αποταμιεύσεις τους σε τράπεζες, οι οποίες με τη σειρά τους παρέχουν δάνεια με πολύ χαμηλά επιτόκια, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η μεταφορά αποταμιεύσεων, από νοικοκυριά σε επιχειρήσεις, αυξήθηκε σε 4,5 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2015. Η Κίνα συνεπώς εφαρμόζει μια ισχυρή κεϋνσιανή πολιτική με λαμπρά αποτελέσματα, σε αντίθεση με την πολιτική λιτότητας που υιοθέτησε η Δύση (ιδιαίτερα η ΕΕ) με εξαιρετικά απογοητευτικά αποτελέσματα. Έτσι, αν και δεν αναφέρεται με πολλά λόγια, η μεγαλύτερη φιλοδοξία του «δρόμου του μεταξιού» είναι να μετατρέψει την ευρασιατική περιοχή σε μια οικονομική και στρατηγική περιοχή που θα ανταγωνιστεί - και τελικά θα ξεπεράσει - την ευρωατλαντική πλευρά. Προφανώς όλα θα περιστρέφονται γύρω από την Κίνα. Αυτός ο τελικός στόχος θα επιτευχθεί με την ενίσχυση του εμπορίου της Κίνας με την Αφρική, την Ευρασία, τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Ασία. Επιπλέον, το καθεστώς υπό το οποίο η Κίνα σχεδιάζει να επιτύχει την παγκόσμια κυριαρχία φαίνεται να επιβάλλει μια περίεργη παγκοσμιοποίηση. Αυτό το τελευταίο προβλέπεται να συνδυάσει το ελεύθερο εμπόριο με τη βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, η οποία ωστόσο θα σεβαστεί την εθνική κυριαρχία τους (Cohen). Κατά την τελευταία δεκαετία, η Κίνα βοήθησε στη χρηματοδότηση 600 σχεδίων μελέτης σε 112 χώρες, δαπανώντας δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις, δάνεια και επενδύσεις, όλα όσα σχετίζονται με το δρόμο του μεταξιού. Το μέγεθος της Κίνας, καθώς και οι προοπτικές της είναι τόσο σημαντικές που όλοι προσπαθούν να είναι σε καλές σχέσεις μαζί της. Είκοσι κινεζικές πόλεις συνδέονται ήδη άμεσα με την Ευρώπη με τρένο, και το φορτίο που μεταφέρθηκε εκεί εμφανίζει πενταπλάσια αύξηση σε σχέση με το 2013 καθώς δημιουργούνται πολυάριθμα νέα δρομολόγια. Η Κίνα ενδιαφέρεται επίσης για την Ευρώπη και τα Βαλκάνια για την πώληση μεγάλων ποσοτήτων των προϊόντων της. Οι επενδύσεις στην Ευρώπη, και κυρίως στη Γερμανία, έχουν δεκαπλασιαστεί τα τελευταία δέκα χρόνια και εκτιμώνται σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια (Charrel), κυρίως σε έργα υποδομής. Η Κίνα σκοπεύει να κατασκευάσει τον ταχύτερο δρόμο μεταξύ της Κίνας και των Βαλκανίων, με έναν αυτοκινητόδρομο που ξεκινά στο Βελιγράδι-Νις (Σερβία) -Πρίστινα (Κοσσυφοπεδίου) -Δυράχιο (Αλβανία). Αυτός ο αυτοκινητόδρομος θα ολοκληρώσει την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Βουδαπέστη-Βελιγράδι προκειμένου να συνδέσει το λιμάνι του Πειραιά με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη μέσω της Σερβίας. Αυτές είναι λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες σε σύγκριση με τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Οι Κινέζοι προσεγγίζουν επίσης έντεκα κράτη μέλη της ΕΕ και πέντε χώρες των Βαλκανίων (Παπαγεωργίου) που συνεργάζονται και χρηματοδοτούνται από την Κίνα. Αυτές είναι: Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Ρουμανία, Πολωνία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Κροατία, Σλοβενία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Τσεχική Δημοκρατία, Λιθουανία και Εσθονία. Η Ιταλία πρέπει επίσης να προστεθεί τελευταίως ως μέλος της G7, η οποία πρόσφατα συνήψε συμφωνίες μεγάλης κλίμακας με την Κίνα, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στην Ευρώπη και σε ολόκληρη τη Δύση. Η Κίνα υποστηρίζει ότι θα οικοδομήσει μια νέα παγκοσμιοποίηση, με μακροπρόθεσμη και όχι βραχυπρόθεσμη προοπτική, έχοντας ως βάση τις κρατικές επενδύσεις, σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Δύση, μεταξύ άλλων, κατηγορεί την Κίνα ότι έχει υπόδουλη δημοκρατία που περιορίζει σοβαρά την ελευθερία και τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών της. Η Κίνα όχι μόνο δεν αρνείται την ύπαρξη σημαντικών διαφορών μεταξύ του πολιτικού της καθεστώτος και του επικρατέστερου δυτικού, αλλά επίσης περιγελά τη Δύση για τον τρόπο με τον οποίο εκλέγει τις κυβερνήσεις της. Ο Xi Jinping υποστηρίζει ότι ο τρόπος εκλογής της κυβέρνησης δεν έχει σημασία, αρκεί να είναι αποτελεσματικός. Είναι σίγουρο ότι χώρες με λαϊκιστικές κυβερνήσεις αποδεικνύονται αποτελεσματικές τόσο στον οικονομικό όσο και στον εκπαιδευτικό τομέα. Στην πραγματικότητα, από τις 15 παγκόσμιες οικονομίες που επιτυγχάνουν τους ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης, τα 2/3 έχουν λαϊκιστικές κυβερνήσεις. Από τα 250 καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο, 16 ανήκουν σε χώρες με λαϊκιστική διακυβέρνηση. Συμπέρασμα Παρότι δεν είναι δυνατή η ακριβής εκτίμηση του κατά πόσον οι ατυχείς επιλογές της Δύσης επιτάχυναν το τέλος της παγκόσμιας κυριαρχίας της, είναι ωστόσο βέβαιο ότι αυτό θα συνέβαινε ούτως ή άλλως. Η θετική εξέλιξη αυτών των μετατοπίσεων παγκόσμιας ισχύος είναι η προοπτική ανοίγματος για ταχεία ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών. Το ερώτημα είναι φυσικά, εάν οι αντιδράσεις της Δύσης για την απώλεια της κυριαρχίας της θα παρεμποδίσουν την ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων οικονομιών για κάποιο διάστημα. Ο εμπορικός πόλεμος, που είναι τόσο τεχνολογικός όσο και ψυχρός πόλεμος και του οποίου ο απώτερος στόχος είναι να επιβραδύνει την ανάπτυξη της Κίνας, πρέπει να θεωρηθεί εξαιρετικά επικίνδυνος. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο επειδή οι στόχοι και τα μέσα που χρησιμοποιούνται μεταβάλλονται συνεχώς, αλλά κυρίως επειδή δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα να οδηγήσει σε πόλεμο μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, επιβεβαιώνοντας το γνωστό σύνδρομο Θουκυδίδη. Σε κάθε περίπτωση, το σλόγκαν εξωτερικής πολιτικής του Donald Trump "America First", πιθανότατα θα καθυστερήσει τη διαδοχή στην κορυφή του κόσμου. Εάν, τελικά, αποφευχθεί ο πόλεμος, οι πιθανές εξελίξεις θα είναι όπως προβλέπονται στο κύριο σώμα του παρόντος άρθρου. Για αρκετό καιρό, θα υπάρξουν δύο παγκοσμιοποιήσεις στον κόσμο: η παραδοσιακή που υποχωρεί και η κινέζικη που ανέρχεται. Αυτή η δυαδικότητα θα διατηρηθεί έως ότου η Κίνα επικρατήσει ως η αδιαμφισβήτητη βασίλισσα του κόσμου, πλαισιωμένη από μεγάλο αριθμό αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων οικονομιών. Επιλεκτική Βιβλιογραφία -"A boom like no other" (2018) The Economist, 26/05 - Artus, P., Virard, M.P., (2008), Globalisation, le pire est à venir, La Découverte, Paris, p. 33 - Birdsall, Nancy (2016) "Middle-Class Heroes, The Best Guarantee of Good Governance", Foreign Affairs, March/April, pp.25 ss. - Bloom, E. David, David Canning Gόnther Fink (2008), Program on the global demography of aging, Working Paper Series Population Aging and Economic Growth April, PGDA Working Paper No. 31 http://www.hsph.. harvard.edu/pgda/working.htm -Bradatan, Costica (2019),"Democracy is for the Gods", The New York Times International Edition,10/07 -Brautigam, Deborah (2019), "Is China the world's loan shark"? The International New York Times Edition,27-28/04 - Business in America- Vertical limit (2016), The Economist 29/10 - Charrel, Marie (2018), La Chine se renforce dans les Balkans pour déployer sa nouvelle route de la soie", Le Monde, 01/04 -Chinese Society-Special Report (2016), The Economist, 09/07 - Cohen, Roger (2017), "China has Trump where it wants him" The International New York Times Edition, 13/11 -Coleman, David (2017), "Immigration and Ethnic Change in Low -Fertility Countries: A third Demographic Transition" https://kostasxan.blogspot.com/2017/12/1922.html -Dolan, M., (2014), "Why the Rich are Hoarding their Cash",The International New York Times Edition, 12/06 -FMI : "Causes and consequence of inequality" -Foulis, Patrick (2018),"An age of giants", Special Report-Competition, The Economist 17/11 - Furceri David and Prakash Lungari (2015), "Capital Account Liberalization and Inequality", IMF Working Paper no WP/15/243, 11 - Fukuyama, Francis(2018), "Retour sur la fin de l'histoire",Commentaire No. 161, Paris, printemps - Guvenen, Faith, Greg Kaplan, Jae Song and Justin Weidner, "Life times incomes in the United States over six decades" και αναφέρεται από την Patricia Cohen (2017), "Why pain persists as incomes rise" NYTI 18/09 -Goldberg, Michelle (2019), "U.S. wanes in the new world order, The International New York Times Edition 06/02 -Huntington,Michael (1997) Le Choc des Civilisations, Editions Odile Jacob, Paris -(ILO)Based on a 2016 study by the European Commission and the International Labour Organisation -Krugman, Paul,(2008),Conférence de Presse à la Revue, Alternatives Economiques, Octobre - Laos, Van Vieng (2017), "Rearranging global trade", International New York Times, 16/05 -Le crack du libéralisme,Manière de Voir, No 102,2008, Janvier 2009 - Lenglet, François (2014), La fin de mondialisation, Librairie Arhème Fayard/Pluriel, Chapitre 5-L’éternel retour. - Maddison, Angus, 2nd edition, Chinese Economic Performance in the Long Run (cited by OCDE) -Maestas, Nicole,Kathleen J. Mullen,David Powel (2015), "The effect of Population Aging on Economic Growth, the Labor Force and Productivity", RAND, Labor and Population, August - Meotti, Julio (2016), Europe: The Substitution of a Population - Gatestone Institute https://www.gatestoneinstitute.org/8761/europe-population-substitution, 27/08 at 500 - Mottet, Eric et Frédéric Lasserre (2018) Dossier, L' "Initiative 'Belt and Road", "Stratégie Chinoise du Grand Jeu", Diplomatie,No 90, January/February - Negreponti-Delivanis, M., (2018), La fin de la domination économique de l'Occident et l'invasion de l'Orient, Fondation de Dimitri et Maria Delivanis et Editions IANOS (en grec et en français par L’Harmattan, Paris 2020) -Negreponti-Delivanis, M., (2019), "Les inégalités exagérées de la répartition menacent la croissance, mais aussi le capitalisme et la démocratie (Rapport a la conférence de l'Académie des Hommes de Science de la Roumanie et l'Université de Targoviste, 21/06/19-sous presse) - ΟCDE, paper "Why decreasing inequality is to the benefit of all" - Papageorgiou George (2017) "The Chinese invasion scares Brussels", Proto Thema, 03/12 - Perlez, Jane and Yufan Huang (2017), "Rearranging global trade", International New York Times, 16/05 - Pew Research Center -Robert, Anne-Cécile (2016), "La Gouvernance contre la Démocratie:De l'Art d'Ignorer le Peuple", Monde Diplomatique, Octobre - Rocard, Michel(2015a), Suicide de l'Occident, Suicide de l'Humanité, Flamarion, Paris, p. 38 -Rocard, Michel (2015b), Suicide de l'Occident, Suicide de l'Humanité, Flammarion, Paris, p. 109 - Saez Emmanuel and Gabriel Zucman (2016), "Economic Growth in the United States: a tale of two countries", Washington Center for Equitable Growth-Working Paper - Sengupta, Somini (2018), "China wields its coal power", International New York Times, 02/03 - Spengler, Oswald , (1918), The decline of the West, Editor Alfred. A. Knopf, N.Y., Vol.1 -Summers,Lawrence (2016), "The Age of Secular Stagnation", Foreign Affairs:The World is Flat, March/April -Tankerslay, Jim (2019), "Trump's economic outlook is rosy. That could be a problem", International New York Times,13/03 - United Nations (2017) -World Bank Σημειώσεις ============ 1) Αν και η οικονομία των ΗΠΑ εξελίσσεται με πιο ικανοποιητικό τρόπο σε σύγκριση με την Ευρώπη, επειδή δεν ακολούθησε την ακραία συντηρητική νομισματική πολιτική, εξακολουθούν να υπάρχουν βάσιμοι λόγοι ανησυχίας για το εγγύς και μακρινό μέλλον της. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η αμερικανική οικονομία αποδεικνύονται επίσης από την ανάγκη συχνών αναθεωρήσεων στις προβλέψεις ανάπτυξης, όπως συνέβη πρόσφατα, με τη Goldman Sach

ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΕΠΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη* 31.05.2021 "Εστια" =======================================================

ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΕΠΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη* 31.05.2021 "Εστια" ======================================================= Το περιεχόμενο του νέου εργασιακού νομοσχεδίου εύλογα προκάλεσε καταιγισμό αντιδράσεων από την πλευρά της εργασίας, καθώς θέτει στο στόχαστρό του τις συλλογικές συμβάσεις. Αυτές, με παραλλαγές, κατά περίπτωση και κατά χώρα, είχαν υποκαταστήσει, στον 19ο αιώνα, την εργασιακή ζούγκλα των προηγούμενων αιώνων, όταν ακόμη ο εργαζόμενος εμφανιζόταν μόνος, για να διαπραγματευθεί την επιβίωσή του με τον εκάστοτε εργοδότη. Η ισχύς των συλλογικών συμβάσεων άρχισε να περιορίζεται με την επικράτηση της παγκοσμιοποίησης, η οποία εμφανίστηκε με πολυσύνθετα χαρακτηριστικά, όπως τα απέδωσα με τον τίτλο της «συνωμοτικής παγκοσμιοποίησης», στο ομώνυμο σύγγραμμά μου του 2001. Στο μακρύ αυτό διάστημα μισού περίπου αιώνα λειτουργίας της, η παγκοσμιοποίηση περιόρισε σταδιακά τις ευνοϊκές συνέπειες που είχε, για την εργασία, η εφαρμογή συλλογικών συμβάσεων, υποθάλποντας ποικίλης μορφής αντεργατικές συνθήκες, με κυρίαρχο χαρακτηριστικό τους την ελαχιστοποίηση του παρεμβατικού ρόλου του κράτους. Οι συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στα εργασιακά δικαιώματα Συνοψίζοντας τις δυσμενείς συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, αυτή ευνόησε τη διόγκωση των κερδών, σε βάρος του μεριδίου των μισθών, σε ολόκληρο τον κόσμο, διαταράσσοντας την απαραίτητη ισορροπία, μεταξύ τους, και προκαλώντας έτσι επικίνδυνες μακροοικονομικές ανισορροπίες. Οι προηγμένες οικονομίες του πλανήτη έχουν εισέλθει, και πριν από τον Covid-19, σε φάση μακροχρόνιας οικονομικής στασιμότητας, ανεργίας, αποπληθωρισμού με αρνητικά επιτόκια, με αφθονία αποταμίευσης που όμως δεν δραστηριοποιείται στην πραγματική οικονομία, αλλά, αντιθέτως, κατευθύνεται στο Χρηματιστήριο ή στην αποθησαύριση. Οι επικίνδυνες αυτές εξελίξεις οφείλονται σε αποφασιστικό βαθμό στην αναγνώριση του μισθού αποκλειστικά και μόνον ως κόστος παραγωγής, το οποίο και πρέπει να συμπιεστεί, και όχι ταυτόχρονα και ως παράγοντα ζήτησης, που αποτελεί την κινητήρια δύναμη κάθε οικονομίας. Το πλούσιο περιεχόμενο κάτω από την ετικέτα της «ευέλικτης εργασίας» αποτελεί πάγια το όχημα της επιδίωξης μισθού, που να υπολείπεται της παραγωγικότητας της εργασίας, καθώς και του περιορισμού των εργασιακών δικαιωμάτων. Το νέο εργασιακό νομοσχέδιο Στην παρούσα, λοιπόν, συγκυρία, που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει κρίση ανάλογης σφοδρότητας με αυτήν του 1929-33, με βιβλικές καταστροφές, όπως ελαχιστοποίηση εισοδημάτων, ανεξέλεγκτη ανεργία, εξαφάνιση πολυάριθμων ΜΜΕ και ολόκληρων κλάδων παραγωγής και αποθάρρυνση της ροπής για επένδυση, η Κυβέρνησή μας εμπνεύστηκε το νέο αυτό εργασιακό νομοσχέδιο. Και βέβαια, το κυρίαρχο πρόβλημα του νέου αυτού εργασιακού νομοσχεδίου δεν είναι η κατάργηση του οκταώρου, παρότι γύρω από αυτό στρέφεται κυρίως η εναντίον του κριτική. Αντιθέτως, το περί ου νομοσχέδιο, ουσιαστικά, περιθωριοποιεί την ισχύ των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Για να συνειδητοποιήσουμε, λοιπόν, το χαώδες περιβάλλον που δημιουργεί το νέο αυτό νομοσχέδιο χρειάζεται να επαναφέρουμε την εικόνα του μοναχικού πια εργαζόμενου. Αυτού, που χωρίς την υποστήριξη της συλλογικής σύμβασης, αλλά και χωρίς βοήθεια από τα εργατικά συνδικάτα, τα οποία έχουν αποδεκατιστεί, χάρη στην πολιτική των Ρήγκαν και Θάτσερ, αγωνίζεται να ορθώσει το ανάστημά του, απέναντι στον εργοδότη και να απαιτήσει τα δικαιώματά του, σε ώρες εργασίας, αμοιβής εργασίας, συνθηκών εργασίας, αδειών κλπ. Προσπαθεί, δηλαδή, να διαπραγματευτεί με τον εργοδότη, για ολόκληρο το φάσμα του άμεσου αλλά και του έμμεσου ή κοινωνικού μισθού. Θα συνειδητοποιήσουμε, τότε ότι αυτό το νομοσχέδιο οδηγεί τον Έλληνα εργαζόμενο, τηρουμένων των αναλογιών, στις εργασιακές συνθήκες που επικρατούσαν τον 18ο αιώνα. Όταν, δηλαδή, ζητούσαν από αυτόν να υπερασπιστεί τα δικαιώματά του ως Δαβίδ, απέναντι σε Γολιάθ. Οι συνέπειες του νομοσχεδίου Οι συνέπειες αυτού του νέου εργασιακού νομοσχεδίου, πέραν από την εντατικοποίηση των ήδη σοβαρών κοινωνικών αδικιών, θα αποτελέσει τροχοπέδη σε κάθε αυτοτροφοδοτούμενη αναπτυξιακή προσπάθεια, εφόσον θα επιφέρει πτώση της αμοιβής εργασίας, και σε ατομικό επίπεδο, αλλά και ως μερίδιο στο ΑΕΠ. Η μείωση αυτή θα συρρικνώσει ακόμη περισσότερο την ήδη ασθενική ενεργό ζήτηση, η οποία αποτελεί την κινητήρια δύναμη κάθε οικονομίας. Ειδικότερα, για την ελληνική περίπτωση ο κίνδυνος αυτός είναι μεγαλύτερος, σε σύγκριση με άλλες οικονομίες, λόγω του πολύ χαμηλού ποσοστού μισθωτών στον ενεργό πληθυσμό. Επιπλέον, η Ελλάδα: *έχει ήδη απολέσει το 40% του εισοδήματός της, σε σχέση με το 2010, και το 1/3 του λαού της δεν είναι σε θέση να καλύψει βασικές ανάγκες, *καταγράφει, παρά την αθρόα μετανάστευση χιλιάδων νέων, ανεργία που στην πραγματικότητα πλησιάζει ή και έχει υπερβεί το 25% του ενεργού πληθυσμού, *διαθέτει εξαιρετικά ανώμαλη οικονομική διάρθρωση, εξαιτίας της υπερβολικής εξάρτησής της από τον υπερμεγέθη και μη εκσυγχρονισμένο τριτογενή, και εξαιτίας των δυο αναιμικών τομέων παραγωγής, τον πρωτογενή και δευτερογενή. Είναι, καταρχήν, άξιον απορίας το πώς και το γιατί επιλέχτηκε ένα τόσο αντεργατικό, όσο και τόσο επικίνδυνο , για την Ελλάδα, νομοσχέδιο, σε περίοδο μάλιστα που στις ΗΠΑ, από όπου διαχέονται οι νέες τάσεις και μεταβολές κοσμοθεωριών, αποφασίστηκε η εφαρμογή μιας σαφώς φιλεργατικής πολιτικής. Η δικαιολογία για την υιοθέτηση αυτής της ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής, από το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, οφείλει να αναζητηθεί στις απαιτήσεις της έκθεσης Πισσαρίδη, αλλά και σε αυτές του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι προδιαγραφές αυτές φαίνεται να συμφωνούν με τις αντίστοιχες της ΕΕ, η οποία δια στόματος της κυρίας Κριστίν Λαγκάρντ απέκλεισε διαγραφή χρεών, σε αντίθεση με το ΔΝΤ, αλλά και με την προτροπή 150 επιφανών οικονομολόγων, που αποφάνθηκαν ότι η διαγραφή είναι η μοναδική λύση για την αντιμετώπιση των αδιεξόδων της παγκόσμιας οικονομίας. Δυστυχώς, η υποτέλεια παντού και πάντοτε. . *πρ.πρύτανης και καθηγήτρια στο ΠΑΜΑΚ Επικεφαλής της ΤΙΜΗΣΤΟ 21

ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ-Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΟΔΟΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΜΑΣ Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη 13.03.2021 "εστία" ============================================================= Τα μεγάλα αδιέξοδα της Ελλάδας, από την έκβαση των οποίων θα κριθεί η επιβίωση ή η εξαφάνιση του Έθνους, είναι τα εθνικά, η οικονομία και το μεταναστευτικό. Παρότι δεν είναι ακόμη γνωστό ποιο από τα τρία ακανθώδη αυτά προβλήματα θα μας οδηγήσει στην καταστροφή, αν βέβαια εξακολουθήσουμε να τα ατενίζουμε με τον ίδιο στατικό και δουλοπρεπή τρόπο, στο άρθρο αυτό θα επικεντρωθώ στην οικονομία που βρίσκεται ένα βήμα από τον γκρεμό, και είναι κατεπείγουσα η ανάγκη λήψης μέτρων, που να ξεφεύγουν από την πεπατημένη των ανεδαφικών μικροπολιτικών αισιοδοξιών και κυρίως των δεδομένων συμμαχικών εξαρτήσεων. Το εφιαλτικό πόρισμα μελέτης του Ινστιτούτου Διεθνών Δημοσιονομικών (IIF) της Ουάσινγκτον, ανεβάζει το χρέος της χώρας μας για το 2020 σε 248,53% του ΑΕΠ μας. Δηλαδή το χρέος μας, που θεωρήθηκε ως μη βιώσιμο στην αρχή της κρίσης, παρότι ήταν μόνον 120% του ΑΕΠ, και οι εταίροι μας στη συνέχεια έσπευσαν να μας εντάξουν στο ΔΝΤ, εμφανίζεται σήμερα υπερδιπλάσιο, σε σύγκριση με το 2010. Πως, άραγε θα το αξιολογήσουν οι εταίροι μας; Προφανώς ως σαφούς πτωχευτικής χροιάς, που δικαιολογεί απολύτως ένα τέταρτο μνημόνιο, ας πούμε μέχρι το έτος 3000; Και να υπενθυμισθεί, ότι το δυσθεώρητο αυτό χρέος του 2020 δεν περιλαμβάνει ακόμη τα σχετικά αποτελέσματα του 2021, μέσα στο οποίο εντατικοποιούνται οι δυσμενείς συνέπειες της πανδημίας, που προφανώς θα το εκτινάξουν σε ακόμη πιο ανεξέλεγκτα ύψη. Καθιερώνεται, έτσι, η πατρίδα μας, ως η πρώτη ευρωπαϊκή αποικία χρέους για απροσδιόριστο πια χρόνο. Τι άλλο να χρειάζεται άραγε για να συνειδητοποιήσει, επιτέλους, κανείς ότι οι εξαγγελίες της Κυβέρνησης, για βοήθημα στις αδύνατες ομάδες, για μέτρα υποστήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για αισιόδοξες προσμονές από τα 32 δισεκατομμύρια ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, έχουν όλα μα όλα συντριβεί κάτω από το ασήκωτο βάρος του ανεξέλεγκτου πια χρέους; Η Ελλάδα, δυστυχώς, είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη απέναντι σε καίριες ειδήσεις που την αφορούν. Και όχι μόνον δεν αντιδρά, όχι μόνον αρνείται κατηγορηματικά να συζητήσει την οδυνηρή κατάσταση στην οποίαν την οδήγησαν τα εγκληματικού περιεχομένου μνημόνια, σε συνδυασμό με τη δουλική της εξάρτηση από εταίρους-συμμάχους-φίλους, αλλά και επιπλέον πασχίζει να αποσιωπήσει, στο μέτρο του δυνατού, ειδήσεις που εκθέτουν την αδράνειά της, έστω και αν η αξιοποίησή τους θα ήταν δυνατόν να βελτιώσει τη θέση της. Έτσι, ακριβώς, τα ελληνικά ΜΜΕ έθαψαν την τόσο σημαντική, και προς όφελός μας, δήλωση του Μπαράκ Ομπάμα, που πρόσφατα κυκλοφόρησαν, σχετικά με τη θυσία/καταστροφή της Ελλάδας προκειμένου να σωθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Έτσι ακριβώς η πατρίδα μας δέχεται παθητικά το ρόλο του εξιλαστήριου θύματος, χωρίς να τολμά να ρίξει το βλέμμα της προς συμμαχίες σε άλλα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, μήπως και θεωρηθεί ότι «δεν ανήκει εις την Δύσιν». Έτσι, η Ελλάδα υπόγραψε τη συμφωνία των Πρεσπών, για να μη δυσαρεστήσει τους συμμάχους. Έτσι, η χώρα μας ικανοποιείται με τα ψίχουλα του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία επιπλέον θα επιστραφούν κατά το μεγαλύτερο τμήμα τους με τη μορφή εισαγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων και άλλων προϊόντων νέας τεχνολογίας από τον ευρωπαϊκό Βορρά. Έτσι, ακριβώς, στο παρελθόν, η Ελλάδα δεν είχε το σθένος να αποτρέψει την καταστροφή του πρωτογενούς της τομέα από την ΚΑΠ, και της αναπτυσσόμενης βιομηχανίας της από την ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση. Έτσι, δυστυχώς, η πατρίδα μας υπόγραψε και επί δέκα συναπτά χρόνια συμφώνησε ότι τα εγκληματικού περιεχομένου μνημόνια ήταν η «σωτηρία μας». Και, τέλος, έτσι ακριβώς, η Ελλάδα υπέκυψε επί 10 χρόνια στις εξευτελιστικές συνθήκες που της επέβαλαν οι εταίροι, και που απέκλειαν την αμυντική της θωράκιση. Χωρίς το κεφάλαιο 22 των απομνημονευμάτων του Ομπάμα, και χωρίς την πανδημία που εκτόξευσε το παγκόσμιο χρέος σε 365% του παγκόσμιου ΑΕΠ δεν θα υπήρχε ελπίδα σωτηρίας για την Ελλάδα. Ήδη, τώρα, οι νέες αυτές εξελίξεις θα μπορούσαν να αποτρέψουν ένα άδοξο τέλος της Ελλάδας, με την προϋπόθεση ότι θα θελήσει η ίδια να σωθεί. Να κινητοποιηθεί. Να τολμήσει να βροντοφωνήσει, εις επήκοον της υφηλίου, ότι δικαιούται αμέσως τώρα παραγραφή του χρέους της, αλλά και επιστροφή του κατοχικού δανείου και των αποζημιώσεων. Και να ζητήσει τη συμπαράσταση της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Οπωσδήποτε, αν ελληνική κυβέρνηση αποφασίσει τώρα να απαιτήσει παραγραφή χρέους και επιστροφή κατοχικού δανείου, θα έχει με το μέρος της ως ισχυρούς συμπαραστάτες τις κοσμοϊστορικές ανατροπές που συμβαίνουν παγκοσμίως στην αντιμετώπιση των χρεών. Επειδή το χρέος σε παγκόσμια βάση ορθώς θεωρείται ότι είναι αδύνατον να αποπληρωθεί, αλλά και επειδή η υφήλιος απειλείται με κραχ μεγατόνων, έχει αναπτυχθεί μια σιωπηρή συναίνεση παραγραφής του. Έτσι, συνέβη το αδιανόητο, να δηλώσει δηλαδή η επικεφαλής του ΔΝΤ ότι «χρέος και ελλείμματα δεν αποτελούν πρόβλημα». Στη συνέχεια, 100 γνωστοί οικονομολόγοι υπέγραψαν δήλωση υπέρ της παραγραφής χρεών. Πρόσφατα ο Έλληνας νομπελίστας Χριστόφορος Πισσαρίδης εκφράστηκε υπέρ της παραγραφής χρεών. Πλήθος άρθρων που φιλοξενούνται τελευταίως σε διεθνή οικονομικά περιοδικά θέτουν το πρόβλημα του υπέρογκου χρέους, από την πανδημία, και συμβουλεύουν παραγραφή του. Στην παραγραφή συνηγορεί και το γεγονός της ανυπαρξίας, προς το παρόν τουλάχιστον, πληθωριστικής απειλής, καθώς, σε πείσμα των τρισεκατομμυρίων που ήδη δαπανήθηκαν για την αντιμετώπιση του ιού, ο πληθωρισμός παραμένει σε επίπεδο κατώτερο του 2%. Να σημειωθεί, βέβαια, ότι η κυρία Χριστίνα Λαγκάρντ δήλωσε πρόσφατα ότι είναι εναντίον της παραγραφής χρεών, επειδή αυτή αντίκειται στις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ. Αλλά, τελοσπάντων, θα υπάρξουν τρόποι να ξεπεραστεί το πρόβλημα, αν τελικώς ελληνική κυβέρνηση αποφασίσει να δώσει μάχη για την εθνική μας επιβίωση. Και τούτο, διότι στην ελληνική περίπτωση διαγραφής χρέους, ο από μηχανής Θεός είναι η επίσημη ομολογία του Μπαράκ Ομπάμα ότι η Ελλάδα μετατράπηκε σε Ιφιγένεια για να διασωθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες (ανεξαρτήτως της σιωπηρής γνώσης του γεγονότος και προηγουμένως). Και αν αυτή η κατηγορία συνοδευτεί και με τα συντριπτικά στοιχεία καταστροφής της ελληνικής οικονομίας, θα είναι δύσκολο για την ΕΕ να αντιμετωπίσει αυτής της έκτασης τη δικαιολογημένη διεθνή αποδοκιμασία, τοσούτω μάλλον που οι σχετικές ευθύνες δεν βαρύνουν στο ίδιο ποσοστό το σύνολο των κρατών-μελών της .

”Η Ελλάδα πρέπει να βροντοφωνήσει στα πέρατα της υφηλίου ότι δικαιούται άμεση διαγραφή του χρέους της »

« La Grèce doit crier à la face du monde qu’elle a le droit d’annuler immédiatement sa dette »Le Monde 25/4/2021 https://www.lemonde.fr/idees/article/2021/04/25/maria-negreponti-delivanis-la-grece-doit-crier-a-la-face-du-monde-qu-elle-a-le-droit-d-annuler-immediatement-sa-dette_6078016_3232.html H μετάφραση του άρθρου από τα γαλλικά: ”Η Ελλάδα πρέπει να βροντοφωνήσει στα πέρατα της υφηλίου ότι δικαιούται άμεση διαγραφή του χρέους της » κατάσταση της οικονομίας, της Ελλάδας και στο μεταναστευτικό. Παρότι δεν είναι ακόμη γνωστό ποιο από τα τρία ακανθώδη αυτά προβλήματα θα οδηγήσει την χώρα στην καταστροφή, αν βέβαια εξακολουθήσουμε να τα ατενίζουμε με τον ίδιο στατικό και δουλοπρεπή τρόπο. Θα επικεντρωθούμε στο άρθρο αυτό στην οικονομία που βρίσκεται «ένα βήμα από τον γκρεμό». Είναι κατεπείγουσα η ανάγκη λήψης μέτρων, που να ξεφεύγουν από την πεπατημένη και τις ανεδαφικές αισιοδοξίες. Το δημόσιο χρέος μας, που θεωρήθηκε ως μη βιώσιμο στην αρχή της κρίσης, παρότι εκπροσωπούσε μόνον το 120% του ΑΕΠ, και οι εταίροι μας στη συνέχεια έσπευσαν να μας εντάξουν στο ΔΝΤ, αγγίζει ήδη σήμερα το 210% του ΑΕΠ μας. Πως, άραγε θα το αξιολογήσουν οι εταίροι μας; Προφανώς ως σαφούς πτωχευτικής χροιάς, που δικαιολογεί απολύτως ένα τέταρτο μνημόνιο, ας πούμε μέχρι το έτος 3000; Και να υπενθυμισθεί, ότι το δυσθεώρητο αυτό χρέος του 2020 δεν περιλαμβάνει ακόμη τα σχετικά αποτελέσματα του 2021, μέσα στο οποίο εντατικοποιούνται οι δυσμενείς συνέπειες της πανδημίας, που προφανώς θα το εκτινάξουν σε ακόμη πιο ανεξέλεγκτα ύψη. Ευρωπαϊκή αποικία χρέους Καθιερώνεται, έτσι, η πατρίδα μας, ως η πρώτη ευρωπαϊκή αποικία χρέους για απροσδιόριστο πια χρόνο. Οι εξαγγελίες της Κυβέρνησης, για βοήθημα στις αδύνατες ομάδες, για μέτρα υποστήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για αισιόδοξες προσμονές από τα 32 δισεκατομμύρια ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, έχουν όλα μα όλα συντριβεί κάτω από το ασήκωτο βάρος του ανεξέλεγκτου πια χρέους; Έτσι, η χώρα μας ικανοποιείται με τα ψίχουλα του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία επιπλέον θα επιστραφούν κατά το μεγαλύτερο τμήμα τους με τη μορφή εισαγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων και άλλων προϊόντων νέας τεχνολογίας από τον ευρωπαϊκό Βορρά. Έτσι, ακριβώς, στο παρελθόν, η Ελλάδα δεν είχε το σθένος να αποτρέψει την καταστροφή του πρωτογενούς της τομέα από την ΚΑΠ, και της αναπτυσσόμενης βιομηχανίας της από την ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση. Έτσι, δυστυχώς, η πατρίδα μας υπόγραψε και επί δέκα συναπτά χρόνια συμφώνησε ότι τα εγκληματικού περιεχομένου μνημόνια ήταν η «σωτηρία μας», σε πείσμα της πτώσης, κατά 25% του ΑΕΠ μας. Στα απομνημονεύματα του, ο πρώην αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, παρατηρεί ότι αυτοί [οι ευρωπαίοι ομόλογοί του] σπάνια ανέφεραν το γεγονός ότι οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες ήταν μεταξύ των σπουδαιότερων δανειστών της Ελλάδας ή και ότι το μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού χρέους είχε συσσωρευτεί εξαιτίας των εξαγωγών γερμανικών και γαλλικών προϊόντων προς την Ελλάδα- γεγονότα που θα μπορούσαν να εξηγήσουν στους ψηφοφόρους τους ως τον λόγο για τον οποίον ήθελαν να σώσουν τους Έλληνες. Ίσως φοβόνταν ότι αυτό θα έστρεφε τους ψηφοφόρους εναντίον τους επειδή αυτοί ήταν υπεύθυνοι για να ελέγχουν τις τράπεζες » (A Promised Land, éditions Crown, 2020). Αυτή η αυτονόητη παρατήρηση και η πανδημία, που εκτόξευσε το παγκόσμιο χρέος στο 365% του παγκόσμιου ΑΕΠ, δημιουργούν νέες εξελίξεις, που θα μπορούσαν να αποτρέψουν την Ελλάδα από ένα άδοξο τέλος…με την προϋπόθεση ότι θέλει και η ίδια να σωθεί. Πρέπει να κινητοποιηθεί και να βροντοφωνήσει προς όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου ότι δικαιούται να απαιτήσει άμεση διαγραφή του χρέους της, αλλά επίσης και πληρωμή του κατοχικού δανείου και των γερμανικών αποζημιώσεων της κατοχής (1941-1944, διαγραμμένων το 1953). Και να ζητήσει για όλα αυτά τη συμπαράσταση της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Δεν υπάρχει κίνδυνος πληθωρισμού Επειδή το χρέος σε παγκόσμια βάση ορθώς θεωρείται ότι είναι αδύνατον να αποπληρωθεί, αλλά και επειδή η υφήλιος απειλείται με κραχ μεγατόνων, έχει αναπτυχθεί μια σιωπηρή συναίνεση παραγραφής του. Έτσι, συνέβη το αδιανόητο, να δηλώσει δηλαδή η επικεφαλής του ΔΝΤ ότι «χρέος και ελλείμματα δεν αποτελούν πρόβλημα». Στη συνέχεια, 150 γνωστοί οικονομολόγοι υπέγραψαν δήλωση υπέρ της παραγραφής χρεών. Πλήθος άρθρων που φιλοξενούνται τελευταίως σε διεθνή οικονομικά περιοδικά θέτουν το πρόβλημα του υπέρογκου χρέους, από την πανδημία, και συμβουλεύουν διαγραφή του. Στη διαγραφή συνηγορεί και το γεγονός της ανυπαρξίας, προς το παρόν τουλάχιστον, πληθωριστικής απειλής, καθώς, σε πείσμα των τρισεκατομμυρίων που ήδη δαπανήθηκαν για την αντιμετώπιση του ιού, ο πληθωρισμός παραμένει σε επίπεδο κατώτερο του 2%. Να σημειωθεί, βέβαια, ότι η κυρία Christine Lagarde, πρόεδρος της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας, δήλωσε πρόσφατα ότι αντιτίθεται στον περιορισμό του χρέους διότι αντιβαίνει στις βασικές αρχές της ΕΕ, αλλά όμως η ελληνική περίπτωση είναι ειδική. Πράγματι η μεγάλη τύχη στην ελληνική περίπτωση διαγραφής χρέους, είναι η επίσημη ομολογία του Μπαράκ Ομπάμα ότι η Ελλάδα μετατράπηκε σε Ιφιγένεια για να διασωθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Και αν αυτή η κατηγορία συνοδευτεί και με τα συντριπτικά στοιχεία καταστροφής της ελληνικής οικονομίας, θα είναι δύσκολο για την ΕΕ να αντιμετωπίσει αυτής της έκτασης τη δικαιολογημένη διεθνή αποδοκιμασία. Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη υπήρξε καθηγήτρια οικονομικών και πρύτανης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, σύμβουλος του ΟΟΣΑ Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη (Οικονομολόγος) Contribuer PhD.PROF..Maria Negreponti-Delivanis Morkenthaou1, 54622,Thessaloniki +30 2310229977 +30 6944397345 *https://www.lemonde.fr/idees/article/2021/04/25/maria-negreponti-delivanis-la-grece-doit-crier-a-la-face-du-monde-qu-elle-a-le-droit-d-annuler-immediatement-sa-dette_6078016_3232.html

МРНТИ 16.01.45 LEXICAL FEATURES OF THE FUNCTIONING AND TRANSLATION OF DIPLOMATIC DISCOURSE A. Smagulova1 G. Mukhametkalueva 2 A.Otepova 3

МРНТИ 16.01.45 LEXICAL FEATURES OF THE FUNCTIONING AND TRANSLATION OF DIPLOMATIC DISCOURSE A. Smagulova1 G. Mukhametkalueva 2 A.Otepova 3 1candidate of Philological Sciences, professor of Diplomatic Translations chair, faculty of International Relations al-Farabi Kazakh National University Almaty, Kazakhstan E-mail: smagulova.aigerm@kaznu.kz 2candidate of philological sciences, associate professor of diplomatic translations chair, faculty of international relations, al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan e-mail: gulnar1962@ mail.ru tel.:87758643918 3master of2nd year Humanitarian science of Diplomatic translations chair, faculty of International Relations al-Farabi Kazakh National University Almaty, Kazakhstan, email: utepovaa15gmail.com Abstract Modern international relations cover all new spheres of communication, including those areas that have traditionally been considered intra-national. The study of diplomatic communication from the standpoint of linguistic understanding of a diplomatic document, from the point of view of strategic communication, the study of language means of modern diplomacy allow us to consider additional aspects of the process of functioning of international cooperation. The subject of the given article is functions of the diplomatic discourse and its connection to the UN documents discourse. The functions of the diplomatic discourse are being analyzed from the point of view of their linguistic influence on the discourse. Moreover, a special consideration is given to the lexical similarities of these two discourses and to the statistic data of the UN Convention on international information security and to the statistic analysis of the data obtained during the research. It can be concluded that the English text of the Convention is characterized by a wide use of nouns, verbs and verb forms. Modal relationships are conveyed through modal verbs, theme-rheumatic relationships are conveyed through impersonal verb forms such as participle I and II. Often (in 80% of cases), dictionary matching is used, but there are also omissions (8%), grammatical replacements (7%), additions (3%), contextual replacement and conversion The analysis exposes the most often used lexemes, their contexts and meanings in order to define translation techniques used in the texts of the given type. Key words: diplomatic discourse, the UN documents, lexical similarities, quantitative analysis, translation techniques. Introduction Diplomatic discourse serves to convey information in a situation of diplomatic communication [1, p. 24]. At the same time, the participants in the communication declare the position of this or that country in the field of international relations, but they need to comply with the regulatory norms of speech practice. Today, the study of diplomatic discourse is of increasing interest, and its deep study from a linguistic point of view makes it possible to recognize new aspects of international interaction [6, p.2]. Thus, the study of linguistic and translation features of diplomatic discourse is important for the development of effective international interaction. The diplomatic discourse fulfills the most important function - the implementation of the state's foreign policy. At the same time, diplomatic discourse is a diverse phenomenon: it can contain political discourse, legal discourse, military discourse, economic discourse, as well as the discourse of the media. [4, p.8] So, in the diplomatic discourse, the regulation is not so high due to the fact that the implementation of diplomatic functions and the achievement of goals occurs during oral negotiations [2, p. 54]. But do not forget about such a way of communication as diplomatic correspondence, which is the basis for written diplomatic genres, such as declarations, notes, memoranda, communiqués, resolutions, conventions, etc. In diplomatic discourse, there are two system-forming signs - the presence of communication goals and the actual participants in communication, who have as their task to achieve these goals. Each type of institutional discourse has its own measure of the ratio between the personal and status components. According to H. Trabelsi, this measure is small in diplomatic discourse [7, p.11]. It seems possible to consider the discourse of documents of such an international organization as the United Nations as a subdiscourse of diplomatic discourse. Methodological research The term "discourse", despite the lack of a clear definition, has firmly entered the everyday life of Sciences that have as a subject of study the functioning of language (linguistics, semiotics, psychology, philosophy, sociology, literature), which is largely due to the desire for multi-discipline, synthesis of scientific results obtained in various fields. The last decades are marked by the appearance of a number of works devoted to the analysis of various aspects and types of discourse (N. D. Arutyunova, N. N. Belozerova, R. Vodak, O. S. Issers, O. Yokoyama, V. I. Karasik, M. L. Makarov, Yu. E. Prokhorov, P. Serio, L. J..Phillips, M. V. Jorgensen, Chan Kim Bao, A. P. Chudinov, E. I. Sheigal, T. A. van Dijk, N. Fairclough, M.A.K. Halliday, E. Laclau, C. Mouffe, D. Schiffrin). This allowed modern science to come closer to the disclosure of the problems of the relationship between language and power, language and politics, the problems of language manipulation, insincerity (S. N. Plotnikova, E. I. Sheigal).The most common approaches to distinguish the concepts of "text" and "discourse" include the opposition "oral" (discourse) - "written" (text); "process" - " product (result)"; a broad interpretation of the discourse, reduced to the formula "discourse = speech + text". Developing the position of Yu. Prokhorov, we have determined that text and discourse are works that exist in the structure and content of communication and are "figures of communication". The study of approaches to discourse analysis allowed to form the basis for the construction of a complex model of discourse analysis. The analysis of the provisions of the theory of discourse by E. Laclo and S. Muff leads to the conclusion that no discourse is closed and complete; rather, it is constantly changing due to contacts with other discourses. Experiment. The activities of this organization are carried out not only through oral negotiations, but also through written documents. UN documents can be divided according to the target setting and communication focus into two types: statutory documents and declarative documents. They differ according to the difference of addressees. In the case of statutory documents, the addressees are the UN member states, and in the case of declarative documents, the addressee is the world community [3, p.12]. Some of the UN documents are discussed below. The analysis of UN documents is based on declarations and resolutions of the United Nations. The diplomatic discourse and discourse of UN documents have a number of common features at the lexical level: 1) the language includes the vocabulary and phraseology of state law, civil law, criminal law, labor code, family code, etc.: political subdivision, terminate the employment. [3, p.45] The language of diplomatic discourse includes vocabulary and phraseology related to the work of administrative bodies, official activities of citizens, etc. For example: rules of procedure, human rights violation,1) to justify; 2) the use of vocabulary related to political discourse: an armed conflict, national and regional mechanisms, implementation [4, p.2]; 3) the use of expressions inherent in business discourse: to exercise functions, settlement agreement, give the consideration [3, p. 46]; 4) vocabulary is also specific, a significant part of which is international in nature: control, contact, nation, normalization [1, p. 4]; 5) nouns are often used that denote the state system of countries, for example: The United States, People's Republic of China, Czech Republic, etc. 6) the use of collective nouns is great: assembly, authority, government. [2, p.5] 7) the use of various clichés: high contracting parties - high contracting parties, on behalf and instruction - on behalf of and on behalf of, I beg to inform you - I have the honor to inform, I have the privilege to introduce - I have the honor to present, the ambassador presents his compliments - the ambassador expresses his respect, presented his credentials - presented his credentials, the letter of attorney - the agreement. Research results The document examined in this article is the Convention on International Information Security (UN). A frequency dictionary of word usage and grammatical categories of the English and Russian versions of the text was created. As a result, we obtained data for statistical analysis of texts. The most significant discrepancies were identified in the following cases. Table 1 Noun English-language word Russian-language word State 58 state 70 Party 33 right 29 right 26 participant 29 technology 23 technology 19 Convention 11 Organization 17 Organization 9 person 13 law 9 Convention 12 individual 9 offense 9 In the Russian version 1130 nouns, which is due to the regulated nature of the text, since a convention, as an international treaty on a particular issue, presupposes a large use of nouns related to the subject of the treaty. It is consider that the most commonly used nouns. In the first place in terms of frequency of use is the noun "state", since the United Nations Organization consists of a certain number of states and all documents of this organization are oriented towards them. The second most frequently used noun is "safety", it directly names the subject of the Convention. This is followed by the word "space", since we are talking specifically about the security of the information space. The nouns "right" and "participant" reflect the regulatory function of the text of the Convention, where the parties to the treaty are designated, as well as the preservation of human rights. This is followed by "information" and "use", since the subject of the Convention is the information space and its correct use without violating human rights. Such a difference in the level of frequency is due to the phenomenon of conversion in English, thus, one can observe how the same lexical unit acts as both a noun and an adjective. It should be noted that most nouns, such as "means", "development", "cooperation", are translated by dictionary correspondences, which is fully consistent with theoretical conclusions on this topic. However, there is another interesting discrepancy in this table. "Law is 7" and "law is 29". This is due to the fact that "right" in this text is the equivalent of 2 lexical units - "law" and "right - 26", thus, in 4 cases of using right in the English version, the method of omission is applied in translation into Russian. The word party is translated by the vocabulary correspondence “participant” in 29 cases, in one case it is translated by the variation correspondence as “party”, and in the other three it is omitted. The word "organization" is used in the Russian-language version more often than the word organization in the English-language version, which is associated with the method of adding, in order to create a complete two-part sentence in Russian. The word technology in 3 cases is translated into Russian as "technology", thus, the translation by varied correspondence is used, and in 1 case it is omitted. Of particular interest is the use of the word information. The text contains 102 cases of conversion during its translation. From these data, we can conclude that part of the word usage "information" falls on the Russian-language word usage "informational", another case of conversion. In these cases, the given token is part of prepositive attributive phrases, for example, information security, information technology, information space. The subject of the Convention is information security, therefore, the most frequently used adjective is "informational", followed by "international", which is associated with the international activities of the United Nations. The third most frequently used adjective is “national”, followed by “communication”, since the topic of information security carries an integral part of communication. The most common adjectives in the English version are: international, national, illegal, such a wide use is due to the subject of the Convention and the fact that the document belongs to the United Nations, in the discourse of which the lexemes "national", "international" are among the most used. This is followed by human, social, global, which is due to the fact that the Convention is global in nature and takes care of human rights and his social needs. The same group can include such adjectives as fundamental (human rights) - 6 cases and civilian - 3 cases. It is worth noting that the lexeme "communication" is also translated by conversion in 13 cases, it is translated as "communication" and only in one case as "communication". In these cases, the given lexeme is part of prepositive attributive phrases. "Illegal" and "illegal" are matched 5 times out of 10, so omission is applied in the remaining 5 cases. Similarly, “social” is translated as “social” and “public”, in this case with the help of variation correspondence, as well as 1 case of omission. The word "global" assumes 2 types of translation in the Russian-language version "world" and "global" also with the help of variable correspondence. In general, we can conclude that adjectives in the ratio "original-translation" are used in the same way. Table 3 Verb Russian-speaking word English-speaking word to be, to be 21 be 38 Have 8 have 10 must 8 Since the convention, like any contract, has a prescriptive and regulatory function, it contains a sufficient number of verbs. It is interesting to analyze the frequency of verb uses, there are 201 verbs in the Convention in English, and 120 in Russian. The most frequent are: the verb to be (38 cases), which is natural for the text of the official business style, in which most sentences are nominative. informative. These discrepancies are due to the fact that in English the verb to be can act as a linking verb in a nominal predicate, and the have verb also conveys grammatical tense, while in Russian these relations are transmitted by changing the end of the verb or are omitted, as in the case of the nominal predicate. In this Convention, it is worth noting that the verb make is used as part of a nominal predicate and a phrasal verb, such as to make decisions (1), to make sovereign norms (2), to make up the information space (3), are translated by means of dictionary correspondence (1), contextual replacement (2), dictionary matching (3). Another distinguishing feature of the verbal uses of this Convention is the presence of a synonymous number of verbs: to ensure (7 cases), to protect (4 cases) and to secure (3 cases). At the same time, to protect and to secure are complete synonyms: to secure is used in the following contexts - secure information space / information infrastructure / functioning of cooperation; to protect meets with such as - to protect critical information infrastructures / protect national and social security of each State. Thus, it can be argued that these verbs are interchangeable in this context. Consider the contexts of the verb to ensure, it is used like this: to ensure information stability / information security / to ensure that…. Thus, we can say that this verb has its own peculiarity of use in this document, since it can be followed by a subordinate clause, which is not observed in the case of the verbs to protect, to secure. The passive voice in the English version is transmitted into Russian in the same passive voice, therefore the use of this category in the texts of this Convention is the same. Touching on the topic of modality, it is worth mentioning the semi-modal verbs be to and have to, which are translated into Russian as "must", "necessary", which can be considered a grammatical substitution. Table 4 Modal Verbs Modal Verb Frequency will 9 must 8 can 6 may 5 shall 2 should 2 This table shows that the verb will is the most frequently used modal verb in the document under study, followed by must, which has a pronounced regulatory function, followed by can and may, which give the text a more recommendatory character, supported by certain arguments. Shall and should are the least common. Shall is translated by the future tense, as well as by the imperative mood. In the Russian-language version of the Convention, the present is used in 99% of cases, which indicates such a grammatical transformation as grammatical replacement. In the English-language text, the present tense is used, and most modal verbs are translated by the verb in the present tense into Russian. Only the verb must translates as “should + infinitive / necessary + infinitive”, may can be translated as “may, may”, which explains the frequency of the last word. Modal verbs illustratively represent the regulatory function of the text, since it is modal verbs in diplomatic texts that convey the need, urgency, obligation to fulfill and follow what is stated in the documents. So, in the text there are 10 to have verbs and 9 will verbs, followed by must (8 uses). You can also say that the verb shall is of little use, like should (2 cases, respectively). The modal verbs can and may, on the contrary, are more common - 5 and 6 cases, which can be explained by the prescriptive nature of the text and the hypothetical possibility, the meaning of which these verbs convey. The translation of culturally unique phenomena is also something which might be a source of difficulty when they turn up during a speech. This was a case some years ago when Hungarian head of government Fervency mentioned a Hungarian invention in his speech in Beijing. The name of the invention – just as creative as the invention itself – comes from an old Hungarian word which is mostly known from a fairy tale. Also the interpreter had a hard time when he had to translate it. The politician getting a little upset by his interpreter’s lack of linguistic competence repeated the word in Hungarian. The interpreter, however, awkward as it was, replied that he also knows the Hungarian name of the invention. Although according to Mathieu it is “a general rule that the higher the delegate in rank and reputation, the kinder and more understandable he is in his dealings with interpreters”, this seems to be a reference to the past times. E.g. due to the widespread use of the English language in diplomatic context, George Bush, then President of the United States, even questioned the necessity of his speech’s interpretation into German, and interrupted the interpreter saying “Everyone speaks English, right?” It was Chancellor Merkel who asked his patience so that his speech can also be heard in German translation. It can also be a nightmare for interpreters, when speakers read out their speeches, as in this case they don’t need to think what they say, thus they speak faster, time their pauses in a different way, and usually use a more formal, more bureaucratic way of expression. DISCUSSION The analysis of the pragmatic aspects of DD identified the following illocutionary acts: directives, representative, expressive, declarative, commissive; the General (communicative, motivational, emotive, metalinguistic, phatic) and private (informative comissiona, declarative) the functions of diplomatic communication. Taking into account the pragmatic characteristics of the diplomatic text and the need to choose translation strategies that correspond to the pragmatic features of the text and the functions of communication, it is possible to reduce the illocutionary acts and functions of diplomatic communication to the following scheme: Correlation of functions and illocutionary acts of diplomatic communication. It is possible to distinguish the following strategies of diplomatic communication: 1) General semantic strategy of compatibility (communicative actions in conflict situations); 2) semantic strategy of discredit; 3) pragmatic strategy of self-presentation; 4) pragmatic emotional tuning strategies; 5) rhetorical strategy of persuasion; 6) conversational strategy of control over the distribution of initiative; 7) conversational strategy of insincerity. Semantic strategy of discredit, pragmatic strategy of self-presentation and conversion strategy of insincerity most fully in our opinion, reflect the features of diplomatic communication. The strategy of discredit is presented by complexes of communicative actions of two types: objective discredit (the purpose – to Express an objective negative assessment) and subjective discredit (the purpose - to undermine trust, to cause doubt in positive qualities of the partner, to present it negatively). Objective discredit includes the use of tactics of objective criticism and tactics of justified accusations; tactics of unfounded accusations, insults, ridicule, provocation are the means of implementing the strategy of subjective discredit. Let us consider as an example the communicative move "hint" as an implicit means of expressing a justified accusation in the following fragment from Russian language translation: (Убежден: единственным механизмом) I am convinced that the only (принятия решений по использованию) mechanism that can make decisions (военной силы как последнего довода) about using military force as a last (может быть только Устав ООН). И в этой resort is the Charter of the United связи я или не понял то, что было Nations. And in connection with (сказано совсем недавно нашим коллегой), this, either I did not understand министром обороны Италии, либо он what our colleague, the Italian (выразился неточно). (Я, во всяком случае), Defence Minister, just said or what услышал, (что легитимным применение) he said was inexact. In any case, I силы (может считаться только в том) understood that the use of force can случае, (если решение принято в НАТО), only be legitimate when the decision (или в Евросоюзе, или в ООН). (Если он) is taken by NATO, the EU, or the (действительно так считает, то у нас с)UN. If he really does think so, then (ним разные точки зрения). (Или я) we have different points of view. Or (ослышался.) I didn’t hear correctly. In our opinion, this series of statements implicitly indicates a fundamental difference in the positions of the subjects of the DD; it is possible to assume that the speaker did not "mishear". In addition to the hint, in this fragment we find the manifestation of one of the values of DD ("non-categorical, tact, correctness, restraint"), a kind of change of communicative focus, allowing the partner in the discourse to "save face" (to confirm that the speaker really misheard). Russian and English texts should be clearly emphasized from the point of view of macro-strategies of translation, and the syntactic structure of the Russian language should be preserved in some cases in order to create an equivalent pragmatic effect. Despite the possibility of using the variant I misheard something, which, in our opinion, would sound more familiar to the English-speaking reader, but would give the statement a slightly different shade of meaning, to convey the "positive" pragmatic effect, the expanded construction I didn't hear correctly is used. The strategy of self-presentation to diplomatic communication is the formation of the international image of the state; from the standpoint of determining Russia's international image, it is possible to distinguish the following semantic fields: "cooperation", "a great power", "continue", "progress of Russian diplomacy", "rivals and competitors", "the General success", "friendly powers", "country broker". The strategy includes tactics of positioning, persuasion, psychological contagion, suggestion. Conclusion. Continuing the theme of the typical vocabulary of the conventions, one can also include the participles, which are found 69 times in this document, among them “combined” - 7 cases, which is associated with the name of the organization, which owns the document; further "related" - 5 cases and "specific" - 3 cases, they convey the relationship between the provisions, terms and definitions in the document; "Directed", "being", "convinced" - 3 use cases, respectively, are used to convey the relationship between terms and positions. Thus, we can conclude that the participles make the text of the Convention concise and consistent. Returning to the topic of the typical vocabulary of conventions, it is worth mentioning the participles, which contribute to the conciseness and consistency of the text. In total there are 29 gerunds in the text of this Convention. However, this does not diminish their importance. The most frequently used participles: “including” - 7 cases, “recognizing”, “noting” and “considering” - 3 cases of use, respectively, which serve to construct paragraphs in the Preamble, it is this kind of participle that is a characteristic feature of its writing. The participles I and II play an important role in the English language. This Convention has 143 participles I. They are used to give the text structure, brevity and consistency. The most commonly used ones are: including (10), ensuring (8), taking (into consideration, 6), increasing (5), using / protecting / affecting / following (4), appear at the beginning of each paragraph and serve as an introductory word to link paragraphs. Following, affecting, understanding are synonymous in their function and meaning in this context, occur in 4 cases, respectively. This is followed by participle II, which performs the same structuring function, often used in the function of definition in postposition, for greater detail. The most common participles II: United (8) - the name of the United Nations, aimed (6) - explains the purpose and purpose of certain actions, connected (5), based / related / noted (2) - contextual synonyms that perform one and the same function and bearing the same meaning. Thus, it can be concluded that the English text of the Convention is characterized by a wide use of nouns, verbs and verb forms. Modal relationships are conveyed through modal verbs, theme-rheumatic relationships are conveyed through impersonal verb forms such as participle I and II. Often (in 80% of cases), dictionary matching is used, but there are also omissions (8%), grammatical replacements (7%), additions (3%), contextual replacement and conversion. List of literature: 1. Volkova T.A. Diplomatic discourse in the aspect of strategic translation and communication, Tyumen, 2007 2. Golovanova D. A. Interdiscursiveness of diplomatic discourse // Bulletin of the Volgograd State Pedagogical University, No. 7, 2014 3. Gnilorybov S. A. Structural determinants and categories of discourse in the light of ideas about the dynamic nature of language, Moscow, 2005 4. Kozheteva AS Linguistic and pragmatic characteristics of diplomatic discourse // Moscow City Pedagogical University, no. 4, 2012 5. Komissarov V.N., Retsker Ya.I., Tarkhov V.I. Manual on translation from English into Russian, part 2, Moscow, 1960 6. Prokhorova O. A., Ardasova O. O. Diplomatic discourse in the system of joint discourses // ScienceandWorld, No. 5, 2014. 7. Trabelsi Haifa, Linguistic and Communicative Analysis of Diplomatic Discourse, Moscow, 2013. Resolution adopted by the negotiator on December 29, 2014, 69th session, paragraph 143 back day 66/137. Human Rights Creation Joint Communiqué of the United States of America and the People's Republic of China, 1979 UN Convention on Information Security, http://www.un.org// 8. Sokolov N.A. Terminology as a special category of vocabulary // Collection of articles on linguistics and methods of teaching foreign languages - M., 1973. - p. 97 - 118.( Sokolov 1973) 9. Вохрышевой. – Самара: Самар. гос. акад. культуры и искусств, 2007. С. 258-264. (Казань, 4-7 мая 2007 г.). Т.2: Сравнительно-историческое языкознание. Сопоставительное языкознание. Фонетика и фонология. Морфемика, словообразование. Лингводидактика / Казан. гос. ун-т; Ин-т языкознания РАН; Ин-т лингвист. исслед. 10. Budagov R.A. The history of words in the history of society. - M., 1971. - S.270.( Budagov1971)