20.3.2003-ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΕΛΕΤΩΝ ΑΠΘ-Ανακοίνωση σύστασης του Ιδρύματος Δημήτρη και Μαρίας Δελιβάνη από την πρόεδρο Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη

20.3.2003-ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΕΛΕΤΩΝ ΑΠΘ Το Τμήμα Οικονομικών Σπουδών του ΑΠΘ και εγώ, σας προσκαλέσαμε απόψε για να ανακοινώσουμε τη σύσταση του Ιδρύματος Δημητρίου και Μαρίας Δελιβάνη, που υλοποιήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 2002 με τη δημοσίευσή του στην ΕΤΚ. Ευχαριστώ θερμά για την ανταπόκριση και την παρουσία σας εδώ. Είχα πάρει την απόφαση για την ίδρυσή του εδώ και 5 περίπου χρόνια, δηλαδή αμέσως μετά από την απώλεια του συζύγου μου Δημητρίου Δελιβάνη, και πρέπει να προσθέσω πως είχα την πλήρη συναίνεση, γι' αυτήν, και της κόρης μου Ελένης. Ωστόσο, στα χρόνια που μεσολάβησαν ανάμεσα στην απόφασή μου και στην υλοποίησή της είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω ότι οι καθυστερήσεις και οι δύσκολες σχέσεις με το ελληνικό δημόσιο υπάρχουν όχι μόνο όταν κάποιος χρωστά, αλλά και όταν δωρίζει. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα μη κερδοσκοπικό κοινωφελές και πνευματικό ίδρυμα, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, που έχει δικούς του πόρους και δεν θα εξαρτάται από επιδοτήσεις. Έχοντας ζήσει πολλά χρόνια στο ελληνικό πανεπιστήμιο, και μάλιστα έχοντας ασκήσει διοίκηση ως πρύτανης τρεις φορές, γνώριζα καλά το πόσο ψυχοφθόρα είναι η παρεμπόδιση της υλοποίησης κάποιων στόχων, εξαιτίας της γραφειοκρατίας. Έτσι, προσπάθησα όσο ήταν δυνατό να εξασφαλίσω στο Ίδρυμα κάποια ανεξαρτησία και όσο γίνεται μεγαλύτερη ευελιξία. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας, άλλωστε, ορίζεται στο καταστατικό του ότι τα μέλη του Δ.Σ. που καθ’ οιονδήποτε τρόπο αποχωρούν θα αναπληρώνονται με απόφαση των υπολοίπων. Το πόσο μπόρεσα να το κατορθώσω θα φανεί στην πορεία. Είναι αλήθεια ότι οι εμπειρίες όσων αποφάσισαν να συστήσουν τέτοια ιδρύματα δεν ήταν, διόλου, ενθαρρυντικές. Η γενικότερη εντύπωση που αποκόμισα, σχετικά, από τις εμπειρίες άλλων ήταν αυτή της απογοήτευσης, εξαιτίας κυρίως του τρόπου αντιμετώπισής τους από τις αρχές και τις διοικητικές υπηρεσίες. Ωστόσο, υποθέτω ότι ο καθένας που αποφασίζει να προχωρήσει σ' αυτήν την κατεύθυνση έχει την τάση να αισιοδοξεί ότι η περίπτωσή του θα είναι διαφορετική, και ομολογώ ότι κι εγώ το πιστεύω. Ίσως, οι λόγοι που κυριάρχησαν στην απόφασή μου για τη σύσταση του Ιδρύματος θα είναι σε θέση και να με προφυλάξουν από απογοητεύσεις. Συγκεκριμένα, θα μου ήταν εξαιρετικά απωθητική η οποιαδήποτε μεταχείρισή μου ως δωρήτριας και "εθνοσωτήρα" εντός εισαγωγικών, ενώ αντίθετα θα μου είναι πολύ ευχάριστη η διαπίστωση ότι έχει κάποιο θετικό, έστω και πολύ μικρό ρόλο στην περιοχή μας. Υποθέτω ότι δεν χρειάζεται να εξηγήσω τους λόγους που το Ίδρυμα θα έχει ως έδρα του τη Θεσσαλονίκη. Γεννήθηκα εδώ, έζησα εδώ και είναι αυτή η πατρίδα μου. Αλλά και ο Δημήτρης Δελιβάνης, αν και Αθηναίος, ήρθε και έμεινε. Και αρνήθηκε αργότερα να ξαναγυρίσει στην Αθήνα, αν και το μπορούσε. Και όταν έκανε κριτική για τον αθηνοκεντρισμό ήταν ακόμη αυστηρότερος από όσο εγώ. Όμως, αν και το Ίδρυμα θα έχει ως κύρια έδρα του το Τμήμα Οικονομικών Σπουδών του ΑΠΘ, και συγκεκριμένα τη Βιβλιοθήκη Δημητρίου Δελιβάνη, με τα περιορισμένα προς το παρόν υλικά του μέσα, αλλά με τη μεγάλη του ψυχή θα περιφέρεται σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα. Γιατί, πώς να αποκλειστεί η Κομοτηνή, που τα προβλήματά της δεν άφηναν συχνά τον Δημήτρη Δελιβάνη να κοιμηθεί, αλλά και πώς να μην περιληφθεί στις μελλοντικές δραστηριότητες του Ιδρύματος και το νεοσύστατο Πανεπιστήμιο της Φλώρινας, που προβλέπεται να επεκταθεί και στην Κοζάνη, τόπο καταγωγής του; Γι' αυτό και ελπίζω ότι στα χρόνια που θα έρθουν, η διαχείριση του κέντρου, δηλαδή του Τμήματος Οικονομικών Σπουδών του ΑΠΘ θα είναι δίκαιη και όχι «αθηναϊκή». Το μικρό, λοιπόν αυτό Ίδρυμα είναι πολύ προνομιούχο, μια και από τα πρώτα του βήματα είχε την τύχη να βρεθεί κάτω από την προστατευτική σκέπη όλων των πανεπιστημίων της Βόρειας Ελλάδας. Τι περισσότερο, αλήθεια, θα μπορούσαν να του προσφέρουν, τη στιγμή που γεννήθηκε, οι καλές νεράιδες; Ποιες, όμως, θα είναι οι δραστηριότητες αυτού του Ιδρύματος; Όταν ήμουν 20 χρονών, είχα την πεποίθηση πως ο κόσμος θα άλλαζε στο καλύτερο, και ακόμη είχα την αφέλεια να πιστεύω πως κι εγώ μπορούσα να βάλω ένα λιθαράκι γι' αυτήν την αλλαγή. Αν, και βέβαια, από καιρό συνειδητοποίησα το πόσο ανεδαφική ήταν μια τέτοια προσδοκία, ωστόσο σχεδιάζοντας τις δραστηριότητες του Ιδρύματος, εν γνώσει μου υπέπεσα στην ίδια περίπου χίμαιρα. Λέω και επαναλαμβάνω στον εαυτό μου: "τι να σου κάνει ένα ασήμαντο κοινωφελές, με οριακά μέσα, όταν ο κόσμος χάνεται!". Αλλά από την άλλη μεριά είναι ξεκάθαρο πως αν, στο βάθος, δεν πίστευα ακόμη και τώρα, στο "λιθαράκι", δεν θα το είχα ποτέ αποφασίσει. Τι προσδοκώ, λοιπόν, από το νεοσύστατο αυτό Ίδρυμα; Πριν απ' όλα, θα το ήθελα όσο γίνεται πιο ανεξάρτητο από την πολιτική και τα πολιτικά κόμματα. Γι' αυτό και δεν επιχείρησα να του προσθέσω πόρους με κρατικές επιχορηγήσεις κ.λπ. Στο μέτρο των δυνατοτήτων των ερευνητών του, θα επιθυμούσα να αποκτήσει μια δίκή του κριτική φωνή για όλα τα κακώς κείμενα, ανεξάρτητα από το ποιους θα ευχαριστεί και ποιους θα δυσαρεστεί. Ως ένα πρώτο και επίκαιρο σύνθημά του θα είναι "για μια πιο ανθρώπινη παγκοσμιοποίηση». Οι δραστηριότητες του Ιδρύματος θα είναι οι έρευνες και δημοσιεύσεις, οι διαλέξεις, οι ημερίδες και τα συνέδρια, οι υποτροφίες και τα βραβεία, αλλά πάντα κάτω από το πρίσμα κάποιων ενσυνείδητων επιλογών. Η πιο φιλόδοξη προσδοκία μου για το Ίδρυμα είναι να αγκαλιαστεί από τη Βόρεια Ελλάδα, γιατί αν έχει κάποιο ξεχωριστό γνώρισμα είναι η σπανιότητα τέτοιων Ιδρυμάτων στο χώρο. Εξυπακούεται ότι, για τις δραστηριότητες του Ιδρύματος δεν επαφίεμαι στις δυνατότητές μου. Στηρίζομαι, κατ' αρχήν, και σε πολύ μεγάλο βαθμό στα μέλη του Δ.Σ. του, που είχα την τύχη να επιλέξω η ίδια και να μη μου επιβληθούν. Η επιλογή τους δεν είχε μόνο και αποκλειστικά συναισθηματικά κριτήρια, αν και αυτά μέτρησαν αρκετά. Προσπάθησα, το πρώτο αυτό Δ.Σ., που θα βάλει και τα θεμέλια του Ιδρύματος, και που αυτά πρέπει να είναι γερά, να αποτελείται από παλιούς φοιτητές του Δημητρίου Δελιβάνη, αλλά και δικούς μου, να πρόκειται για άτομα με ανεξάρτητη σκέψη και δράση και να μου έχουν δημιουργήσει την πεποίθηση ότι οι κοινές μας αξίες θα εξασφαλίσουν μια καλή και εποικοδομητική συνεργασία. Πιστεύω, ότι μπόρεσα να συγκεντρώσω όλα αυτά στα μέλη του πρώτου Δ.Σ. του Ιδρύματος και θέλω, τώρα, να σας τα παρουσιάσω, αφού πριν τους απευθύνω ένα μεγάλο ευχαριστώ, γιατί δέχθηκαν, με απώλεια του πολύτιμου χρόνου τους, να συνδράμουν το Ίδρυμα στα πρώτα και δύσκολα βήματά του. Είναι όλοι τους γνωστοί και επίλεκτοι πολίτες της πόλης μας, και ασφαλώς δεν χρειάζονται δικές μου συστάσεις. Όμως, στην αποψινή μας συνάθροιση φρονώ ότι πρέπει να πω δυο λόγια για τον καθένα τους, μια και αποτελούν τη σπονδυλική στήλη του Ιδρύματος. Προσθέτοντας, ακόμη, πως αν το Ίδρυμα αποκτήσει μια παρουσία στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη βορειοελλαδική περιοχή, αυτή θα οφείλεται στις δικές τους προσπάθειες. Ο πρώτος αντιπρόεδρος, ο καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Οικονομικών Σπουδών Γιώργος Ζώτος, κατά ευτυχή συγκυρία ήταν παλιός μου φοιτητής. Είναι και πρόεδρος της Βιβλιοθήκης Δελιβάνη και, συνεπώς, πολλά θα εξαρτηθούν απ' αυτόν στην προσεχή πορεία του Ιδρύματος. Θα είναι ο σύνδεσμος του Ιδρύματος με τα πανεπιστήμια της Βόρειας Ελλάδας. Και για να το εκφράσω κάπως διαφορετικά, ας πω ότι βασίζομαι πολύ στον καθηγητή Γιώργο Ζώτο. Ο δεύτερος αντιπρόεδρος του Ιδρύματος είναι ο κ. Ιορδάνης Καϊσερλίδης, οικονομολόγος και δημοσιογράφος, διευθυντής της εφημερίδας Εξπρές στη Θεσσαλονίκη. Δεν ήταν, μόνο, ανάμεσα στους πιο αγαπημένους φοιτητές του Συζύγου μου, αλλά και αυτός που στάθηκε δίπλα μου μετά το χαμό του, και αυτός που μου επιφυλάσσει συνεχείς και ατέλειωτες εκπλήξεις με τη ομοιότητα συμπεριφοράς του με τον καθηγητή του. Ταμίας του Ιδρύματος είναι η κόρη μου Ελένη. Είναι το δεύτερο μέλος του Ιδρύματος, που υπήρξε δική μου φοιτήτρια, αλλά και αυτή που αυθόρμητα μου είπε: "Μαμά, η σύσταση του Ιδρύματος ήταν η καλύτερη έμπνευση που είχες ποτέ". Γραμματέας του Ιδρύματος είναι ο Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου, καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος ΔΟΣΑ του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Ο Δημήτριος Δελιβάνης θα ήταν πανευτυχής, αν έβλεπε τον παλιό του φοιτητή να θυσιάζεται για το Πανεπιστήμιο που ο ίδιος μόχθησε για να ιδρυθεί, καθώς και για την περιοχή, για την οποία νοιαζόταν τόσο. Μαζί του έχω πολυδιάστατη και εξαιρετικά αρμονική συνεργασία, γιατί μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων και των εν γένει ανησυχιών μου έχουν αφιερωθεί, από πολύ καιρό, στη Θράκη, αλλά και γιατί έχω απέραντη εκτίμηση στην απόφαση του Γιώργου Χατζηκωνσταντίνου να είναι μόνιμος και όχι ιπτάμενος καθηγητής του πανεπιστημίου Θράκης. Έχω εμφανείς δυσκολίες να συνεχίσω, την παρουσίαση των μελών του Δ.Σ. με τον Στέλιο Παπαθεμελή, που αποτελεί πολύτιμο κεφάλαιο πολιτικής παρουσίας στη Βόρεια Ελλάδα, και όχι μόνο. Έναν πολιτικό μοναδικών διαστάσεων, που σε κάθε του βήμα τολμά να επιλέγει ενσυνείδητα, και σε απόλυτη προτεραιότητα το εθνικό συμφέρον πριν από το κομματικό. Υπήρξε και αυτός φοιτητής του Δημητρίου Δελιβάνη, για τον οποίο ήταν υπερήφανος και τον οποίον εκτιμούσε πολύ. Με τον Στέλιο Παπαθεμελή η συνεργασία είναι, εξαιρετικά, ικανοποιητική, μια και μας συνδέουν κοινές αξίες ζωής, και είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που δέχθηκε να κοσμήσει με την παρουσία του το Δ.Σ. του Ιδρύματος. Έκρινα απαραίτητο για το παρόν και το μέλλον του Ιδρύματος, να έχει αυτό ένα μέλος από τον επιχειρηματικό κόσμο της πόλης μας. Και αυτό δεν θα μπορούσε να είναι άλλο, από τον Νίκο Ευθυμιάδη. Τον γνώρισα ως φλερτ της συζύγου του Μαίρης, που είναι κόρη του καλύτερου φίλου του συζύγου μου, στη Θεσσαλονίκη, του καθηγητή και διευθυντή του Ινστιτούτου Βάμβακος, του Βάσου Χρηστίδη. Αλλά, ναι, και πέρα από τις φιλίες του παρελθόντος, και πέρα από την, όντως, θεαματική επιχειρησιακή επιτυχία του ζεύγους Ευθυμιάδη, ο Νίκος Ευθυμιάδης υπήρξε, και αυτός, φοιτητής του Δημητρίου Δελιβάνη, σε καιρούς που ως σπάνιος τότε οικονομολόγος έπρεπε να διδάσκει και στη γεωπονική Σχολή του ΑΠΘ. Εξυπακούεται, φυσικά, ότι βασίζομαι απόλυτα και στη συμπαράσταση της Μαίρης Ευθυμιάδη, που την θεωρώ δεδομένη, με βάση την τόσο μακρόχρονη φιλία μας. Και, τέλος, ο Σαράντης Ορφανουδάκης, επίκουρος καθηγητής και δικηγόρος, φοβάμαι πως ήταν πολύ νέος για να προφθάσει τη διδασκαλία του Δημητρίου Δελιβάνη. Τον επέλεξα, ωστόσο, ως το απαραίτητο νομικό μάτι του Ιδρύματος. Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη, σ' αυτόν, που μου δημιουργήθηκε από διάφορες συνεργασίες μαζί του, στην εντιμότητα, στην ευθυκρισία του, αλλά και στη φιλία που με συνδέει μαζί του. Αισθάνομαι, λοιπόν, ασφαλής και αν μπορώ να προσθέσω και προστατευμένη, χάρις στα μέλη που απαρτίζουν το πρώτο Δ.Σ. του Ιδρύματος Δελιβάνη. Αλλά, και ευγνώμων, μια και στις ημέρες που βιώνουμε τα σπανιότερα αγαθά της ύπαρξής μας είναι η ασφάλεια και η εμπιστοσύνη στο περιβάλλον μας. Τελειώνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω κάποιες παραμέτρους, που ενδεχόμενα δεν έγιναν αρκετά σαφείς. Δηλαδή, ότι η ιδιότητα της δωρήτριας ουδόλως ανταποκρίνεται στην ύπαρξή μου. Το Ίδρυμα Δελιβάνη, μοιραία, υπεισέρχεται στον απέραντο αριθμό των κοινωφελών Ιδρυμάτων. Όμως, εγώ, είμαι έτοιμη να δώσω μια ή και πολλές μάχες για να είναι πολύ διαφορετικό. Θα ήμουν πολύ δυστυχής αν κατέληγε διαπλεκόμενο. Θα απευχόμουν να εξυπηρετεί τα όποια κομματικά συμφέροντα. Αντίθετα, θα το ήθελα να εκφράζει πάντα μια ανεξάρτητη και μια αντικειμενική φωνή του κοινού συμφέροντος της περιοχής μας, της Βόρειας Ελλάδας, χωρίς την οποία είναι αδύνατη η επιβίωση της πατρίδας μας. .